مستجاب شدن دعای بندگان

در کتاب مکیال المکارم آمده است: ” اگر انسان هنگام دعا برای حوائج خویش، برای امام زمان (علیه السلام) هم دعا کند به سبب دعا برای آن حضرت، دعایش مستجاب می‌شود.

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «هرگاه یکی از شما دعا می کند، (دعای خود را) عمومیّت دهد(یعنی برای دیگران نیز دعا کند)؛ که این عمل، (استجابتِ) دعا را لازم تر و ثابت تر می‌نماید. [اصول کافی، ۲ / ۴۸۷].»

منظور حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم)  از اینکه می فرمایند «دعا را لازمتر و ثابت تر می کند» آن است که دعا کردن برای عموم مؤمنین ، احتمال اجابت دعا را بیشتر از وقتی می کند که شخص فقط برای خودش دعا کند و مؤمنین را در نظر نگیرد، در نتیجه دعا نمودن برای عموم افراد سبب استجابت و رسیدن به مقصود می شود. اما “عمومیّت در دعا” می تواند به دو شکل صورت پذیرد.

اول: شخص دعا کننده تمام مؤمنین و مؤمنات را در دعایش شریک گرداند و برای خود و تمام مؤمنین و مؤمنات یک دعای دسته جمعی کند مثلاً بگوید: خدایا مؤمنین و مؤمنات را بیامرز و حوائج مؤمنین و مؤمنات را برآور، یا بگوید: پروردگارا ما را بیامرز و حوائجمان را برآورده ساز و هنگام دعا خودش و سایر مؤمنین و مؤمنات را در نظر بگیرد.

دوم: دعای شخص به گونه ای باشد که نفعش شامل تمام مؤمنین و مؤمنات شود مانند دعا کردن برای امنیّت؛ نزول برکت های آسمانی؛ روییدن برکت های زمینی؛ دور شدن بلا و امثال اینها که سودش همه را در برمی گیرد و به نوعی عمومیّت دادن در دعا است. دعا برای فرج صاحب الزمان (علیه السلام) نیز از مصادیق عمومیّت دادن در دعا است و اگر کسی این موضوع را انکار کند می‌گوییم: اگر دعا کننده بیان کند که نیّتش عموم مؤمنین و مؤمنات است دیگر هیچ شبهه ای باقی نمی ماند. امّا بطور کلی دعا برای ظهور حضرت صاحب الزمان (علیه السلام) از اموری است که نفعش عام است و نیازی به استدلال ندارد زیرا که با ظهور آن حضرت، فرج هر مؤمن و خوشحالی هر معتقد و آشکار شدن عدل و نابودی جهالت ها و کشف علوم و برطرف شدن غصه‌ها و دور شدن بیماریها و گسترش برکتها و پیروزی مؤمنین و نابودی ظالمین و امنیت بلاد و سلامتی و… اتقاق می افتد.

از بیان حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) که می فرمایند: « هرگاه یکی از شما دعا کند دعایش عمومیّت دهد. »، چند معنی برداشت می شود:

۱ – لازم است هرگاه مؤمن دعا می‌کند، دعایش را تعمیم دهد و برای مومنین هم دعا کند و حوایج خود را در بین آنها قرار دهد چون این کار دعا را زودتر به اجابت می‌رساند و بیشتر کاربرد دارد، بنابراین دعا برای عموم، باعث استجاب زودتر می شود. در نتیجه اگر بگویی: خدایا مؤمنین و مؤمنات را بیامرز، آمرزش تو مسلّم تر می‌شود تا زمانی که بگویی: خدایا مرا بیامرز و اگر بگویی: خدایا در فرج مولای ما صاحب الزمان (علیه السلام) تعجیل فرما، امکان فَرَج و گشایش برای خودت بیشتر است تا اینکه بگویی: خدایا برای من فرج عنایت کن، زیرا که دعا برای فرج امام عصر (عجل اللَّه فرجه) در حقیقت دعا برای فرج همه مؤمنین و مؤمنات است.

۲ – هرگاه خواستی برای خودت دعا کنی اول، برای عموم مومنان دعا کن و آن را آغاز دعایت قرار بده زیرا این عمل دعای را ثابت تر می کند، یعنی دعای تو برای عموم مؤمنین مایه استجابت و رسیدن به مقصود می‌باشد، این سخن مانند آیه ۶ سوره ی مائده است که میگوید: « إذا قُمْتُم إلی الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ؛ هرگاه برای نماز برخاستید پس صورتهایتان را بشویید.» یعنی باید پیش از نماز وضو گرفت و وضو را سر آغاز و مقدمه نماز قرار داد و نیز آیه ۹۸ سوره نحل « فَإِذا قَرَأْتَ القُرآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ؛ پس هرگاه قرآن خواندی به خداوند پناه ببر.» یعنی قبل از شروع به خواندن قرآن از شر شیطان به خدا پناه ببرید. به بیان دیگر وضو و پناه بردن از شر شیطان به خدا، مقدمه عمل اصلی است که بعد از آن انجام می شود. در نتیجه معنی فرمایش رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) که فرمود :”هرگاه یکی از شما دعا کند عمومیّت دهد” این است که هرگاه خواستید برای خودتان دعا کنید، اول یک دعای عمومی برای مؤمنین و مؤمنات بنماید سپس برای خود دعا کنید که این برنامه دعای شما را محکم تر و لازم تر می‌سازد، زیرا مقدم داشتن اهل ایمان در دعا تأثیر مطلق در استجابت دعای انسان دارد، چنانچه در چند روایت از امام صادق (علیه السلام) آمده که فرمود: هر کس چهل نفر از برادرانش را مقدم بدارد و برای آنها دعا کند و آنگاه برای خود دعا نماید، دعایش در حق آنها و خودش مستجاب می‌شود [کافی، ۲ / ۵۰۹.]

۳- منظور حضرت رسول آن است که هر زمان برای خودت دعا کردی، قبل یا بعد از آن برای عموم برادرانت هم دعا کن. این نوع از استعمال در لغت عربی و محاورات عرفی زیاد دیده می‌شود.”

برگرفته از مکیال المکارم ج۱