نصرت و یاری امام دارای مراحلی است که در این نوشتار به طور مجمل به آن می پردازیم :
نمود شکرگزاری از نعمتِ بی‌مانند امام زمان علیه السلام، یاری ایشان است. شخص امام زمان شناس، باید همه‌ی مراحل شکر را در مقابل ولی نعمت خود به جا آورد.
در مرحله ی اول که شکر قلبی نسبت به نعمت امام است، یاری ایشان با قلب است. به عبارتی یاری اعتقاد، اندیشه، فکر و تصمیم است؛ یعنی شخص خودش را در مسیر امام زمان علیه السلام قرار دهد. انسان شاکر باید بررسی کند که چگونه می تواند قلباً و از ناحیه فکری و اعتقادی امام خود را یاری کند.
مسلماً در این مرحله، ابتدا معرفت صحیح ایشان به اسم و وصف، و سپس محبت قلبی مطرح می شود که خود مرتبه ی والایی از یاری امام غریب است. در این مرحله، پاکی نفس از رذائل اعتقادی و اخلاقی جایگاه ویژه و منحصر به فرد دارد. هر چه قلب انسان از آلودگی گناهان پاک تر شود، معرفتش به آن امام عزیز بالاتر می رود. در این مرحله انسان می تواند با تقویت نیروی اعتقادی خویش به آن حجّت خداوند وابستگی کامل داشته باشد و شیعه خالص گردد.
مرحله دوم نصرت و یاری امام علیه السلام به وسیله زبان است.(شکر زبانی)
این نعمت که برخاسته از معرفت و محبت قلبی است، می تواند به وسیله‌ی یاری زبانی حضرت صورت پذیرد. یعنی انسان زبانش را در راه امام زمان علیه السلام و کمک به ایشان و علیه دشمن ایشان به کار گیرد. یاد کردن امام زمان علیه السلام به زبان، تبلیغ دین و معرفی امام علیه السلام به زبان نیز از مصادیق یاری زبانی این نعمت است. همچنین پاکی زبان از گناه و نقش کلیدی و محوری آن در پاکی نفس انسان در این مرحله مطرح می شود.
در روایات بسیار این معنا را می بینیم که افرادی با زبان، یاور پیغمبر و ائمه علیهم السلام بوده اند اما مرحله دیگر را نداشتند و فقط در یک مقطع خاص این فضیلت را داشتند. از معجزه های اولیای دین این است که وقتی در حق این افراد دعا می کردند به این نکته اشاره داشتند. حسان بن ثابت از جمله شعرایی بود که از اصحاب پیغمبرصلی الله علیه وآله به شمار آمده است و در مناسبت های مختلف شعر می سرود ولی آدم بزدل و ترسویی بود. به طوری که در جنگ احزاب از ترس میان زنان پنهان شده بود.
در غدیر خم هنگامی که پیغمبرصلی الله علیه وآله به فرمان خداوند، امیرالمؤمنین علیه السلام را به خلافت خویش نصب فرمود. حسان به پیامبرصلی الله علیه وآله عرض کرد: اجازه می دهید شعر بگویم؟ پیامبر اجازه فرمود و او این شعر را سرود:
بعد از سرودن این شعر پیامبرصلی الله علیه وآله به حسان فرمود: «لاتزال یا حسّان مؤیّدا بروح القدس ما نصرتنا بلسانک؛ تا وقتی که با زبانت ما را یاری می کنی روح القدس یاور تو باشد»
انسان در مقابل فتنه های دشمنان باید امام علیه السلام را یاری نماید. البته ناگفته نماند که این نحو از یاری برای کسانی است که از عهده آن برآیند وگرنه چه بسا انسان در اثر جهل، به جای یاری به دین ضربه بزند. به همین سبب ائمه علیهم السلام به هر کسی اجازه نمی دادند با دشمنان بحث کند.
مرحله‌ی سوم یاری امام، (شکر عملی)
بهره برداری صحیح از نعمت امام علیه السلام وقتی صورت می پذیرد که انسان، با عمل خویش، در مسیر بندگی پروردگار متعال قرار گرفته و دیگران را نیز به این مسیر هدایت کند و بدین وسیله به یاری امام عصر علیه السلام بشتابد. پاک نگه داشتن همه‌ی اعضاء و جوارح از گناهان خاصّ خود، نقش اساسی در این مرحله از شکر نعمت امام علیه السلام دارد.
در این مرحله شخص باید چنان روش و کرداری داشته باشد که مایه سرافرازی دوستان امام و شکست و خواری دشمنان دین گردد. بزرگترین دشمن امام زمان علیه السلام شیطان است؛ لذا باید به وسیله تقوا و پاکی و درستکاری به جنگ شیطان برویم و با کوشش و جدّیت در امر عبادت، او را زمین بزنیم.
اگر انسان در هر سه مرحله ی قلبی، زبانی و عملی امامش را یاری کند، می تواند امیدوار باشد که لقب «ناصر» ائمّه علیهم السلام را از ایشان دریافت کند.
امام صادق علیه السلام هشام بن حکم را – در حالی که نوجوان بود و تازه صورتش موی کمی در آورده بود – بالاتر از همه‌ی بزرگان اصحاب خویش قرار دادند و آن گاه که دیدند این کار بر آن سالخوردگان سنگین و گران آمده است، هشام را این گونه معرفی فرمودند: « ذا ناصِرُنا بِقّلبِهِ وَ لِسانِهِ وَ یَدِهِ[۲]»؛ این شخص، با قلب و زبان و دست خود، یاور ما اهل بیت علیهم السلام است.
این بالاترین افتخار برای یک مؤمن محسوب می شود که مدال نصرت امامش را از دست مبارکِ خود ایشان دریافت نماید. بدین ترتیب اهمیت شناخت شیوه های مختلف یاری امام علیه السلام بیش از گذشته روشن می گردد.
در نوشتارهای بعد به طور مفصل به مصادیق هر کدام از مراحل سه گانه‌ی یاری امام خواهیم پرداخت.
کلمات کلیدی: یاری امام، شکر زبانی، شکر قلبی، شکر عملی، نصرت امام، ناصر امام
منابع: اقتباس از کتابهای: یاری آفتاب از دکتر محمد بنی هاشمی/ چگونه امام زمان علیه السلام را یاری کنیم؟ از مهدی حائری قزوینی
