مبادا در ترک محرماتی که خداوند در ظاهر و باطن قرآن۱ حرام کرده، اصرار ورزید در صورتی که خدای تعالی (درباره پرهیزکاران) فرموده: « و بر آن چه می کردند، دانسته اصرار نمی ورزند»۲. یعنی مومنان پیش از شما، هر گاه فراموش می کردند چیزی را از آنچه خداوند در قرآنش شرط کرده، می فهمیدند در ترک آن، نافرمانی خداوند را انجام داده اند، از خدا آمرزش می طلبیدند و از آن پس آن را ترک نمی کردند و این است معنای گفتار خداوند: «وبر آنچه می کردند، اصرار نمی ورزند»۳ .
توبه کردن
حضرت امام صادق علیه السلام به نقل از حضرت امیرالمومنین علیه السلام چنین می فرمایند که: ترک خطا از طلب توبه آسانتر است۴ و بسا شهوت در یک ساعت، مایه ی اندوه درازی گردد. مرگ، دنیا را رسوا ساخته۵ و برای هیچ خردمندی جای شادی نگذاشته است.۶
در روایتی دیگر حضرت امیرالمومنین علیه السلام چنین می فرمایند: هر کس توبه کند، خداوند توبه او را بپذیرد و اعضای پیکرش مأمور شوند که گناهانش را بپوشانند و سرزمین هایی که در آن معصیت کرده، مأمور گرداند که آن را کتمان کنند و فرشتگان مراقب او، آنچه از او نوشته اند را فراموش نمایند.۷
و در بیانی زیبا حضرت امام محمد باقر علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت فرموده که آن حضرت صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: هر کس یک سال پیش از مرگ توبه کند، خدا او را بیامرزد. بعد فرمودند: یک سال زیاد است، هرکس یک ماه قبل از مرگ توبه نماید، خدا او را ببخشد و از وی بپذیرد. باز فرمودند: یک ماه نیز زیاد است، هر کس یک روز پیش از مردن توبه کند، خداوند از او درگذرد. باز فرمودند: یک روز هم زیاد است، سپس فرمودند: هر کس [دمی قبل از مرگ] آنگاه که جان به اینجایش – اشاره فرمودند به گلوگاه- رسیده باشد توبه نماید، خداوند او را خواهد آمرزید.۸
همچنین حضرت امام صادق علیه السلام از پدران بزرگوارشان علیهم السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم اینگونه روایت می فرمایند که آن حضرت صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: و خداوند دست رحمت خویش را هر بامداد برای آن کس که در شب گناهی از او سرزده، باز کرده که آیا توبه می کند تا از وی بپذیرد و نیز هر شامگاه برای آن کس که در روز خطایی کرده، دست گشاده که آیا توبه میکند تا از وی بپذیرد.۹
شرط مهم جهت پذیرفته شدن توبه
در روایتی از حضرت امام صادق علیه السلام نقل شده، که آن حضرت علیه السلام خیر دنیا را مخصوص دو کس می دانند: یکی برای کسی که هر روز بر احسان نمودن خود می افزاید و دیگری کسی که گناه خود را با توبه کردن جبران می نماید. در ادامه این روایت حضرت چنین می فرمایند: آن شخص کی می تواند توبه کند؟ به خدا سوگند که اگر سجده کند به گونه ای که گردنش قطع شود، خدا توبه او را نمی پذیرد، مگر با ولایت ما خاندان.۱۰
پی نوشت:
۱- ظاهر قرآن، آیاتی است که بسیاری از مردم می توانند بفهمند و اما باطن قرآن، آن آیاتی است که تفسیر آن فقط راسخون در علم که همان ائمه معصومین علیهم السلام هستند، متوجه می شوند و برای مردم بیان می فرمایند، به نقل از سید علاءالدین محمد گلستانه اصفهانی، منهج الیقین، صفحه ۴۳۳، با اندکی تغییر و تلخیص.
۲- آل عمران / ۱۳۵٫
۳- آل عمران /۱۳۵٫
۴- به دلیل اینکه شرایط قبول شدن توبه بسیار است. شرح از علامه مجلسی.
۵- یعنی مرگ، پرده از بدیها، فریب دادنها و بی وفایی های آن برداشته است. شرح از علامه مجلسی.
۶- شیخ کلینی، اصول کافی، ترجمه محمد باقر کمره ای، جلد ۵، صفحه ۵۵۳، باب گناه نکردن آسانتر از توبه کردن است.
۷- شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ترجمه و شرح از علی اکبر غفاری، ثواب توبه، صفحه ۳۹۷، حدیث
۸- همان، صفحات ۳۹۷تا ۳۹۸، حدیث
۹- شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ترجمه و شرح از علی اکبر غفاری، ثواب توبه، صفحه ۳۹۸، حدیث
۱۰- شیخ صدوق، خصال ترجمه جعفری، جلد ۱، صفحه ۶۹، بخش خیری در دنیا نیست مگر برای دو کس
