حضرت مهدي عليه السلام دوازدهمين امام از امامان شیعه است
امام زمان علیه السلام زماني تولد يافت كه عباسيان حاكم بر سامراء و بغداد بودند و زندگي امام حسن عسكري علیه السلام را كنترل می کردند از اين رو تولد آن حضرت, بسيار مخفيانه و معجزه آسا صورت گرفت به همین خاطر تاریخ تولد حضرت به طور دقیق مشخص نیست اما بنا به قول مشهور حضرت مهدی علیه السلام در پانزدهم شعبان سال ۲۵۵ (هـ . ق) در سامراء متولد شدند.
البته برخي از شيعيان و خدمتگزاران امام حسن عسکری علیه السلام مانند محمد بن عثمان عمری, محمد بن اسماعيل بن موسي بن جعفر ، حكيمه خاتون دختر امام جواد عليه السلام , از اين تولد آگاهي داشتند.
نام او (م.ح.م.د) است که طبق روایات از بردن نام ایشان نهی شده است.
از جمله لقب های مشهور ایشان می توان به حجت, قائم, خلف صالح, صاحب الزمان و بقيه الله اشاره کرد که مشهورترين آن ها مهدي عليه السلام است.
پدر بزرگوارشان , حضرت امام حسن عسكری عليه السلام و مادر گراميش نرجس خاتون نام دارد كه او را «سوسن» و «ريحانه» نيز ناميده اند.
امام حسن عسکری علیه السلام در موقعیت های مختلف فرزندشان را به عنوان جانشین بعد از خود به افراد خاصی معرفی می کردند ؛ با وجود اين, ایشان از زمان ولادت تا شهادت پدر بزرگوارشان که در سن ۲۸ سالگی و در سال ۲۶۰ اتفاق افتاد همچنان پنهان مي زيستند. پس از شهادت آن حضرت توسط معتمد عباسي دوران امامت امام زمان علیه السلام آغاز شد.
ابو الاديان گويد: من در خدمت امام يازدهم كار مي كردم و نوشته هاى او را به شهرها می بردم. روزی شرفياب حضور او شدم و نامه هائى نوشت و فرمود اينها را به مدائن برسان. چهارده روز سفرت طول مي كشد و روز پانزدهم وارد سامرا مي شوى و وايلا از خانه من می شنوى و مرا روى تخته غسل می بينى. ابو الاديان گويد عرض كردم اى آقاى من چون اين پيشامد واقع شود بجاى شما كيست؟
فرمود هر كس جواب نامه هاى مرا از تو خواست او بعد من قائم به امر امامت است، عرض كردم نشانه اى بيفزائيد، فرمود هر كس بر من نماز خواند او است قائم بعد از من. عرض كردم بيفزائيد. فرمود هر كس به آنچه در هميان است خبر داد او است قائم بعد از من، هيبت حضرت مانع شد كه من بپرسم در هميان چيست؟
من نامه ها را به مدائن رسانيدم و جواب آنها را گرفتم و چنانچه فرموده بود روز پانزدهم به سامرا برگشتم و در خانه اش وا ويلا بود و خودش روى تخته غسل بود بناگاه ديدم جعفر كذاب پسر على برادرش بر در خانه است و شيعه گرد او جمع هستند و او را تسليت مي دهند و به امامت تهنيت مي گويند، با خود گفتم اگر امام اين است امامت باطل است زيرا مي دانستم كه جعفر شراب مي نوشد و در جوسق قمار مي كند و طنبور هم مي زند من نزديك او رفتم و تسليت گفتم و تهنيت دادم و چيزى از من نپرسيد سپس عقيد بيرون آمد و گفت يا سيدى برادرت كفن شده است برخيز و بر او نماز گزار، جعفر بن على با شيعيان او كه اطرافش بودند وارد حياط شد. وقتى وارد صحن خانه شديم جنازه حسن بن على بر روى تابوت كفن كرده بود، جعفر جلو ايستاد كه بر برادر نماز بخواند چون خواست اللَّه اكبر گويد يك كودكى گندم گون و مجعد مو و پيوسته دندان از اطاق بيرون آمد و رداء جعفر را عقب كشيد و گفت اى عمو من سزاوارم كه به جنازه پدرم نماز گزارم عقب بايست. جعفر با روى درهم و رنگ زرد عقب ايستاد و آن كودك جلو ايستاد و بر او نماز خواند و در كنار قبر پدرش به خاك سپرده شد و سپس گفت جواب نامه ها را بياور كه با تو است آنها را به وى دادم و با خود گفتم اين دو نشانه. باقى ماند هميان. سپس نزد جعفر بن على رفتم كه داشت ناله و فرياد مي كرد و از دست آن كودك مي ناليد حاجز وشاء گفت يا سيدى آن كودك کیسن تا ما بر او اقامه دليل كنيم . گفت به خدا من تا كنون نه او را ديدم و نه او را مي شناسم. ما هنوز نشسته بوديم كه چند نفر از قم آمدند و از حسن بن على پرسش كردند و دانستند كه فوت شده است گفتند كه در جاى او است كه تعزيت گوئيم به جعفر بن على اشاره كردند بر او سلام كردند و او را تسليت دادند و به امامت تهنيت گفتند و اظهار داشتند كه نامه ها و اموالى با ما است بگو نامه ها از كيست و مال چند است؟ جعفر از جا پريد و جامه هاى خود را تكانيد و گفت از ما علم غيب مي خواهيد؟! خادمى از ميان خانه بيرون شد و به آنها گفت نامه هائى كه با شما است از فلان و فلانست و در هميان هزار اشرفى است و ده تاى آنها قلب است. آنها نامه ها و اموال را بدست او سپردند و گفتند آن كه تو را براى خاطر اينها فرستاده است او امام است.[۲]
غيبت صغري و كبري
حضرت مهدي علیه السلام پس از ولادتش دو بار غايب شد كه آن ها را غيبت صغري و غيبت كبري می گويند.
غيبت صغراي حضرت ولي عصر علیه السلام با به شهادت رسيدن امام حسن عسكري در سال ۲۶۰ (هـ . ق) آغاز شد و تا سال ۳۲۹ (هـ . ق) ادامه يافت.
امام زمان علیه السلام در این دوران توسط چهار نفر از نايبان خاصشان كه به نواب اربعه يعني نايبان چهارگانه معروفتند با مردم ارتباط داشتند و به امور آنان رسيدگي مي كردند. اما در دوران غیبت کبری این ارتباط از طریق نایبان خاص یعنی علمای عادل و مراجع تقلید انجام می شود.
ملاقات با امام زمان در غيبت كبري از موضوعات چالشی و مورد بحث مسلمانان و بخصوص شیعیان بوده است آنچه مسلم است امام عصر هیچ گاه ارتباط خود را به طور کامل با مردم قطع نکرده و نمی کند بلکه یا به صورت غیر علنی و یا علنی (ملاقاتهای حضوری ) به حال آنها رسیدگی می کند حتی مردم عادی نیز با ایجاد شرایط آن می توانند به حضور حضرت برسند از جمله مهمترین شرایطی که برای این کار ذکر شده دوری از گناه و ارتباط داشتن قلبی با حضرت ولی عصر علیه السلام در همه حالات است. پر واضح است کسی که ارتباط قلبی و دایمی با حضرت داشته باشد طولی نخواهد کشید که به موفق به ملاقات حضوری هم خواهد شد. این ملاقاتها تا کنون در مسجد سهله ، مسجد کوفه ، سرداب مقدس و مسجد جمکران اتفاق افتاده اما این به آن معنا نیست که ملاقات با حضرت در مکانهای دیگر امکان پذیر نباشد چرا که امام بنا به وظیفه دستگیری از شیعیان و یا حتی غیر مسلمانانی که زمینه هدایت در آنها وجود دارد هر کجا که از ایشان طلب یاری شود به کمک و یاری افراد خواهند آمد این ملاقاتها به اندازه ای زیاد بوده که در مورد آنها دهها جلد کتاب نوشته شده است.
طولاني بودن عمر حضرت مهدي علیه السلام
عمر مبارك آن حضرت در غيبت كبري بسيار طولاني است و اين موضوع عقلاً محال نيست و به لحاظ علمي نيز ممكن به شمار مي آيد علاوه بر اين افراد بسياري در امتداد تاريخ زندگي بشر عمر طولاني داشته اند مانند حضرت نوح كه امام صادق علیه السلام درباره او مي فرمايد: نوح ۲۳۰۰ سال زندگي كرد, ۸۵۰ سال پيش از آن كه به پيامبري برانگيخته شود و ۹۵۰ سال ميان قومش به هدايت آنان پرداخت و ۵۰۰ سال هم پس از آن كه كشتي اش به خشكي نشست و آب در زمين فرو رفت آن گاه شهر ها را ساخت و فرزندانش در شهر ها ساكن شدند از ديگر كساني كه عمر طولاني داشته اند مانند: حضرت سليمان بن داود ۷۱۲ سال, شداد بن عامر ۹۰۰ سال و …[۷]
هنگام ظهور حضرت ولي عصر علیه السلام
وقت ظهور امام مهدي علیه السلام دقيقاً مشخص نيست, پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ مي فرمايد:
كساني كه وقت ظهور را معين مي كنند دروغ مي گويند.[۸]
پی نوشت
[۱]. پيشوايي, مهدي, سيره پيشوايان, ص ۶۶۵ ـ ۶۶۶٫
[۲]. کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۷۵
[۳]. الغيبه, ص ۲۳۴٫
[۴]. شيخ حر عاملي, وسائل الشيعه, قم, آل البيت, ۱۴۰۹ ق, ج ۲۷, ص ۱۴۰٫
[۵]. القزويني, السيد محمد كاظم, الامام المهدي, من المهد الي الظهور, ص ۳۰۳ به بعد.
[۶]. موسوي اصفهاني, سيد محمد تقي,مكيال المكارم, ج ۲, ص ۳۱۴٫
[۷]. شيخ صدوق, كمال الدين و تمام النعمه, ج۲, ص ۵۲۳٫
