طلب عافیت از خداوند متعال
” اَمّابَعدُفَاساَلَوا رَبَّکُم العافِیَه “
امّا بعد ، از پروردگار خود عافیت درخواست کنید.
عافیت اولین چیزی است که در این نامه وزین از خداوند متعال درخواست می کنیم و به معنی تندرستی ، صحّت و سلامتی نسبت به هر چیزی است که موجب ضرر و زیان در دنیا و آخرت باشد .پس عافیت به معنی سلامتی از شر شیاطین انس و جن ، سلامتی از شر نفس اماره، سلامتی از امراض جسمی و روحی ، سلامتی از ارتکاب به گناهان کبیره وصغیره ، سلامتی از ابتلا به فقر و بلایا ، سلامتی از آتش جهنم و از همه مهمتر سلامتی از غفلت به نام، یاد و وجود امام زمان علیه السلام می باشد . در حقیقت آنکس که از یاد امام زمان غافل شود ، عافیت و سلامتی دنیا و آخرت را از دست داده ، زیرا که امام زمان واسطه تمام نعمت ها هستند و به برکت آن بزرگوار است که هر محنت و رنج و بلایی از ما دور می گردد۱ و عافیت برای ما حاصل می شود . همچنین باتوجه به این که محنت ها و بلایا در آخر زمان بسیار زیاد هستند و مردم نیز در معرض آن ها قرار دارند ، امامان معصوم علیهم السلام به شیعیان خود امر فرموده اند که عافیت و سلامتی از بلایا را از خداوند عز وجّل درخواست نمایند و در حال عافیت و سلامتی [تسلیم بودن] چشم انتظار مولای غریب خود بوده ، تا به لقای آن حضرت متنعم و خرسند شوند و در سایه عنایات ایشان ایمن گشته و در شمار منحرفان شکاک یا تغییر و تبدیل کنندگان دین و کسانی که بر آن ها [ از سوی خداوند متعال ] غضب شده وگمراهان قرار نگیرند ….۲
در روایتی حضرت امام حسن عسکری علیه السلام ضمن معرفی فرزند بزرگوارشان حضرت مهدی علیه اسلام به احمد بن اسحاق چنین می فرمایند : ای احمد اسحاق! او (حضرت مهدی عجل الله فرجه ) در این امّت بسان خضر و ذوالقرنین۳ است به خدا قسم غایب می شود، غایب شدنی که در آن زمان از هلاکت نجات نمی یابد مگرکسی که خداوند عزّ و جل او را بر اعتقاد به امامتش ثابت بدارد و در دعای تعجیل بر فرجش توفیق دهد۴ .
دعای ابوذر در طلب عافیت
ازحضرت امام صادق علیه السلام منقول است که روزی ابوذر خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آمد و جبرییل به صورت دِحیةَ الکَلبی ۵ نزد آن حضرت بود و با ایشان خلوت کرده بود و چون ابوذر آنان را دید از نزد آنها برگشت و نخواست سخنشان را قطع کند ، جبرییل گفت :یا محمد این ابوذر بود که بر ما گذرکرد و به ما سلام نداد ، هان ! اگرسلام داده بود پاسخ او را می گفتیم. ای محمد! این ابوذر را دعایی معروف نزد اهل آسمانها ست . هنگامی که من به آسمان بالا رفتم ، از او در باره آن دعا بپرس . چون جبرییل بالارفت، ابوذر نزد پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم آمد و رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به او فرمودند : ای ابوذر چون به ما گذرکردی چه چیز تو را از سلام کردن بازداشت؟
عرضه داشت : من گمان کردم آن که نزد شماست دحیةالکلبی است و با او درباره امری خلوت فرموده اید . پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند :ای ابوذر او جبرییل بود وگفت: اگر به ما سلام کرده بود، به او جواب سلام می دادیم و چون ابوذر دانست که اوجبرییل بوده، بسیار پشیمان شد که چرا سلام نکرده است ، تا آن چه که خدا خواهد. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به او فرمودند : این دعایی که تو می خوانی چیست؟ به راستی جبرییل به من خبر داد، تو دعایی میخوانی که نزد اهل آسمان معروف است . گفت : آری یا رسول الله! می گویم :
«اللَهمَّ اِنی اَساَلُکَ الاَمنَ وَالآِیمانَ [بِکَ ] وَالتَّصدیقَ بِنَبیِّکَ والعافیةَ مِن جمیعِ البلاءِ وَ الشُکرَ عَلَی العافِیَةِ وَ الغِنی عَن شرارِ النّاس ».
“بار خدایا از تو در خواست می کنم امن و ایمان [به تو] و تصدیق به پیغمبرت وعافیت از همه بلاها و شکر گزاری بر عافیت و بینیازی از مردم بد را ۶ .”
هم چنین در کتب ادعیه ، دعاهای بسیاری در طلب عافیت وارد شده که مهم ترین آن ها ، دعای اعتراف به گناه و درخواست فزونی عافیت می باشد۷.
منابع:
[۱] آیت الله سید محمد تقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم فی فواعد الدعا للقائم علیه السلام ،ترجمه سید مهدی حایری قزوینی جلد دوم صفحه ۶۹٫
[۲] آیت الله سید محمد تقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم فی فواعد الدعا للقائم علیه السلام،ترجمه سید مهدی حایری قزوینی جلد دوم صفحه ۴۲۹و۴۳۰، تکلیف هفتاد و دوم بندگان نسبت به حضرت مهدی علیه السلام
[۳] در ایات ۸۳ تا ۹۸ سوره کهف به ذوالقرنین اشاره شده ، جهت آشنایی بیشتر در این زمینه ،به تفاسیر روایی ذیل آیات مذکور مراجعه فرمایید . در این جا وجه تشابهی که حضرت امام حسن عسکری علیه السلام برای حضرت ولی عصر (عجل الله فرجه) به کار برده اند ، منظور جهانی و گسترده شدن حکومت حضرت مهدی علیه السلام می باشد .
[۴] آیت الله سید محمد تقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم فی فواعد الدعا للقائم ،ترجمه سید مهدی حایری قزوینی ، جلد اول ، صفحه ۳۷۴
[۵] صحابی مشهور رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم که مأمور رساندن نامه پیامبر (صلی الله علیه و آله) به قیصر روم شد. وی صورت زیبایی داشت و در برخی از نقل ها آمده گاهی جبرییل به صورت دحیة الکلبی بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) ظاهر می شد . ابن سعد ، الطبقات الکبری ، جلد ۳ ، صفحه ۴۸۸ وجلد ۴ ، صفحه ۲۵۰ و ابن طاووس ، الیقین ، صفحات ۱۲۹، ۱۳۰، ۱۴۷ ، ۱۴۸ ، ۱۶۲، ۱۶۳ ، ۲۱۹وصنعانی، المصنف ،جلد ۵،صفحه ۳۷۰ .
[۶] شیخ کلینی ، اصول کافی ، ترجمه محمد باقر کمره ای ، جلد ۴ ، کتاب الدعا ، باب دعاهای مختصر برای همه حاجت های دنیا و آخرت ، صفحه ۳۸۹، حدیث ۲۵٫
[۷] سید محمد باقر موحد ابطحی ، صحیفه سجادیه جامعه ، صفحه ۸۴، دعای اعتراف به گناه و درخواست فزونی عافیت .