از جمله وظایف شیعیان نسبت به امام زمان علیه السلام در عصر غیبت و ظهور، تلاش در جهت خدمت به ایشان است.چرا که زندگي ما به برکت وجود مبارک آن حضرت ‏عليه السلام است.

امام زمان علیه السلام ویژگی هایی دارند که هر کدام به تنهایی برای سعی در خدمت به آن حضرت و تلاش در جهت اطاعت آن بزرگوار کافی می باشد از جمله‌:

1) حق وجود و هستی: خداوند به برکت وجود آن حضرت هر موجودی را آفرید و اگر او نبود هیچکس نبود، بلکه اگر او نبود نه زمین وجود می یافت و نه فلک. امام زمان و پدران بزرگوارشان در رساندن فیض های الهی به سایر مخلوقات واسطه هستند و به همین معنی در دعای ندبه اشاره شده که: أَیْنَ السَّبَبُ الْمُتَّصِلُ بَیْنَ الْأَرْضِ وَالسَّماءِ ؛ کجاست آن وسیله ای که فیوضات آسمان را به اهل زمین می رساند؟

2) حق بقاء در دنیا: اگر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نبودند، یک ساعت هم زنده نمی ماندیم و بلکه هیچ چیز در این دنیا برقرار نمی بود. دلیل بر این معنی روایتی است از حضرت ابو عبدالله صادق علیه السلام که می فرمایند: « لَوْ بَقِيَتِ‏ الْأَرْضُ‏ بِغَيْرِ إِمَامٍ‏ لَسَاخَتْ‏[1]»؛ اگر زمین بدون امام بماند، از هم می پاشد.

3) حق خویشاوندی با پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم: در سوره شوری آمده: « قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی[2]» بگو که من از شما بر تبلیغ رسالت توقع مزدی ندارم جز این که در مورد خویشاوندانم مودت ورزید. از حضرت ابوجعفر امام محمد باقر علیه السلام روایت شده که منظور از "القربی" در این آیه امامان هستند.[3] و در حدیث دیگری آمده:  حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف هنگام ظهورش چنین ندا می دهد: از شما می خواهم شما را به خدا و حق رسول خدا و حق خودم بر شما - که مرا بر شما حق قرابت و خویشاوندی پیغمبر هست.؟[4]

4) حق احسان کننده بر مردم: در روایتی از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمده: هر آن که نسبت به شما نیکی انجام داد، به او پاداش دهید، اگر نمی توانستید برای او دعا کنید تا اطمینان یابید که کار نیک آن شخص را جبران کرده اید. و این دو حق برای مولایمان حضرت صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف جمع شده است، زیرا که تمام بهره ها و استفاده هایی که به مردم می رسد به برکت وجود امام آن زمان است. در زیارت جامعه کبیره درباره امامان علیهم السلام می خوانیم: و اولیاء النعم.

5) حق پدر بر فرزند: شیعیان از باقیمانده گِل خاندان وحی آفریده شده اند، همان طوری که فرزند از پدر به وجود می آید. از حضرت رضا علیه السلام روایت شده که فرمودند: الْإِمَامُ الْأَنِيسُ‏ الرَّفِيقُ‏ وَ الْوَالِدُ الشَّفِيقُ‏[5]؛ امام همدم همراه و پدر مهربان است. و از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت است که فرمودند:  أَنَا وَ عَلِيٌ‏ أَبَوَا هَذِهِ‏ الْأُمَّة[6]؛ من و علی دو پدر این امت هستیم.

6) حق آقا و ارباب بر بنده: در زیارت جامعه کبیره آمده است: وَالسّادَةِ الْوُلاةِ ؛ و سروران سرپرست. معنی سیادت آن بزرگواران این است که ایشان از خود ما در تمام امور اولی و شایسته تر هستند، چنان که خداوند متعال فرموده: «النَّبِيُّ أَوْلي‏ بِالْمُؤْمِنينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ...[7]»؛ پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است.

در روایت از حسن بن علی علیه السلام آمده که فرمودند: رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم به علی علیه السلام فرمود: من به مؤمنین از خودشان به خودشان اولی و سزاوارترم. سپس تو ای علی از مؤمنین به خودشان سزاوارتری، آن گاه بعد تو حسن سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و پس از او حسین سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، سپس علی سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او محمد سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او جعفر سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او موسی سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او علی سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان،و بعد از او محمد سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او علی سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او حسن سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، و بعد از او حجت بن الحسن سزاوارتر است به مؤمنین از خودشان، امامان نیکوکار، آن ها با حق و حق با آن ها است.[8]

7) حق عالِم بر متعلم : امام زمان و پدران طاهرینش راسخین در علم هستند، چنان که در چند روایت از امام صادق علیه السلام آمده، و نیز خداوند متعال دستور فرموده تا مردم هرچه می خواهند از خاندان وحی بپرسند که ایشان (اهل الذکر)اند: «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ[9]» پس، از اهل ذکر سؤال کنید اگر نمی دانید.

8) حق امام بر رعیت: در کافی به سند خود از ابوحمزه روایت کرده که گفت: از حضرت ابوجعفر امام باقر علیه السلام پرسیدم که حق امام بر مردم چیست؟ فرمود: حق او بر آن ها این است که آنچه می گوید بشنوند و او را اطاعت کنند.[10]

کلمات کلیدی: خدمت به امام زمان، راسخین در علم، امام پدر مهربان، حق امام، حق پدر بر فرزند

پی نوشت:

اقتباس از کتاب مکیال المکارم،ج1

[1] . الکافی،ج1، ص179

[2] . شوری، 23

[3] . تفسیر برهان، ج1، ص121

[4] . غیبت نعمانی، ص149

[5] . الکافی، ج1، ص200

[6] . بحارالانوار، ج16، ص95

[7] . احزاب، 6

[8] . کفایه الاثر، ص211

[9] . انبیاء، 7؛ نحل،43

[10] . الکافی، ج1، ص405