دعا برای تعجیل فرج ادای مزد رسالت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) است زیرا خداوند متعال در سوره شوری میفرماید: « قُلْ لا أسئلُکُمْ عَلَیهِ أجْراً إلّا المَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی » [ ای پیامبر] بگو من از شما بر آن (انجام رسالت) چیزی درخواست نمی کنم مگر مودّت و دوستی خاندانم .

اثبات این مطلب به ذکر چند نکته بستگی دارد که سه مورد اول مفصل شرح داده شد. حال به بیان موارد بعدی میپردازیم:

چهارم: به حکم آیات و روایات اهل بیت (علیهم السلام) خداوند متعال اجر و مزد نبوّت پیغمبر (صلی الله علیه وآله وسلم) را مودّت خاندان و نزدیکان آن حضرت قرار داده است.

پنجم : معنی قُربی در آیه شریفه « قُلْ لا أسئلُکُمْ عَلَیهِ أجْراً إلّا المَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی » ذریه پیغمبر (صلی الله علیه وآله وسلم) می باشد و اقوال بعضی از عامّه (اهل تسنن) در مورد معنی قربی رد میشود.

ششم: معنی مودّت و اقسام آن.

مقدمه چهارم

بر اساس آیه ۲۳ سوره شوری و روایات متعدد خداوند متعال مزد نبوّت را مودّت قربی (محبت اهل البیت) قرار داده است. حضرت رضا (علیه السلام) در حدیثی طولانی آیات اصطفاء ( برگزیدن ایمه) که دوازده آیه از قرآن است را بیان نموده و میفرماید :{ آیه ی « قُلْ لا أسئَلُکُمْ عَلَیْهِ أجراً إلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی » در روز قیامت خصوصیتی برای پیغمبر (صلی الله علیه وآله وسلم) و آل او است نه غیر آنها زیرا خداوند در ماجرای نوح (علیه السلام) درکتاب خود فرموده: ای قوم من بر این رسالت مالی از شما نمی طلبم که مزد من بر خدا است. من آنان را که ایمان آورده اند از خود نمی رانم. اینان به لقای پروردگارشان خواهند رسید ولی من شما را افرادی می بینم که جهل می ورزید. (سوره هود، آیه ۲۹) و از هود حکایت کرده که گفت: بر این رسالت اُجرتی از شما نمی طلبم. اجرت من جز بر خداوندی که مرا آفریده نیست آیا تعقل نمی کنید. (سوره هود، آیه ۵۱ ) . اما خدای عز و جل به پیغمبر (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: [ای محمد] بگو از شما چیزی درخواست نمی کنم بر رسالت مگر مودت خاندانم را. خداوند مودت آنها را فرض نمود زیرا می دانست آنها هرگز از دین جدا نمی شوند و هیچگاه به گمراهی رجوع نمی کنند؛ علت دیگر آن که، هرگاه مردی با فردی دوست باشد امّا آن فرد دشمن یکی از اهل خاندان آن مرد باشد، دل آن مرد نسبت به آن فرد صاف و سالم نمی گردد پس از آنجایی که خداوند عزوجل دوست دارد که در دل رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) نسبت به مؤمنین چیزی نباشد، مودت خاندانش را بر آنها واجب نمود بنابراین هر کس این فریضه را بجای آورد و رسول خدا را دوست بدارد و خاندانش را نیز دوست بدارد رسول اللَّه (صلی الله علیه وآله وسلم) نمی تواند او را مبغوض دارد و هر که این فریضه را بجای نیاورد و خاندان پیغمبر را دشمن بدارد پس بر رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) لازم است که او را دشمن بدارد زیرا آن شخص یکی از واجبات الهی را ترک کرده (و امر الهی را بجا نیاورده است.)

زمانیکه خداوند این آیه را بر پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم نازل فرمود: « قُلْ لا أسئَلُکُمْ عَلَیْهِ أجراً إلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی » رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در جمع اصحابش بپاخاست و حمد و ثنای الهی را بجای آورد و فرمود: ای مردم خداوند نسبت به من بر شما چیزی فرض و واجب کرده است آیا آن را ادا می کنید؟ هیچ کس جواب نداد.  بار دیگر فرمود: ای مردم این (دستور مربوط به) طلا و نقره و خوردنی و آشامیدنی نیست. در این هنگام گفتند: آن را بیان کن. آنگاه حضرت این آیه را بر آنها تلاوت کرد. گفتند: آری، این را ادا می کنیم. ولی بیشترشان ادا نکردند و به قول خود وفادار نماندند .

خداوند هیچ پیامبری را مبعوث ننمود مگر اینکه به او وحی کرد که از قومش اجرتی نخواهد زیرا که خود اجر پیامبران را ادا می کند. ولی نسبت به حضرت محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) مودّت نزدیکانش را واجب گردانید و به او دستور داد که امر خویش را در آنها قرار دهد تا با شناختن فضیلت و مقامی که خداوند به ایشان عنایت فرموده مودتشان را به دل گیرند که میزان مودت به مقدار معرفت و شناخت فضیلت بستگی دارد. چون پروردگار این را واجب ساخت بر بسیاری گران آمد زیرا که وجوب اطاعت سنگین است و تنها عدّه ای که پیمان وفاداری با خداوند بسته بودند به آن تمسّک جستند اما اهل شقاق و نفاق عناد ورزیدند و به آن ملحد شدند و از حدودی که خداوند برای قربی تعیین کرده بود آن را تغییر دادند و گفتند: منظور از قرابت؛ همه اقوام عرب و مسلمانان می باشند. اما به یقین می دانیم که مودّت از آنِ نزدیکان پیغمبر است و نزدیکترین شخص به پیغمبر به مودّت شایسته تر است و هر چه نزدیکتر باشد باید به همان مقدار مودت بیشتری نسبت به او داشت. ولی مردم در حقّ پیغمبر خدا با آن همه مهربانی و عطوفتی که نسبت به آنها داشت و آن همه نعمت و احسانی که به آنها نموده _که زبانها از شکر گزاری آن عاجز است _ انصاف را رعایت نکردند و در مورد خویشاوندان و ذریّه پیغمبر مودّت ننمودند و آنان را همچون چشم در سر قرار ندادند که دوستی و حفظ حریم رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) را نسبت به فرزندانش به جا آورند. چگونه این حق را رعایت نکردند و حال آنکه قرآن بدان سخن گفته و به آن دعوت نموده! و اخبار ثابت کرده که آنها اهل مودّت هستند و خداوند دوستی آنان را فرض نموده و بر آن وعده پاداش داده است. و به درستی که هیچ کس با ایمان و اخلاص این مودّت را وفا نکند مگر اینکه بهشت برایش واجب می شود زیرا خدای عز و جل میفرماید: « وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فی رَوْضاتِ الْجَنَّاتِ لَهُمْ ما یَشاؤُنَ عِنْدَ رَبِّهِمْ ذَلِکَ هُوَ الْفَضْلُ الْکَبیرُ * ذَلِکَ الَّذی یُبَشّرُ اللَّهُ عِبادَهُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ قُلْ لا أسئَلُکُمْ عَلَیْهِ أجراً إلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی » و آنان که ایمان آورده و کارهای نیک انجام دادند در باغهای بهشت منزل یافته و نزد خداوند هر چه بخواهند برایشان مهیّا است و این فضل و رحمت بزرگ الهی است. همان است که خداوند بندگانش را بشارت می دهد آنان را که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده اند، بگو ای پیامبر بر رسالت اجری نخواهم مگر مودّت خاندانم را (سوره شوری،آیات ۲۲،۲۳) }

 با این حدیث (امالی صدوق، مجلس ۷۹)  روشن شد که مودّت خاندان رسول اجر رسالت است پس ادای آن بر همه امّت واجب است .

مقدمه پنجم

اکنون با ذکر چند روایت که در کتاب غایة المرام به وسیله ی عامّه (اهل سنت) نقل شده مشخص میکنیم که “اهل قربی” چه کسانی هستند تا در استدلال قویتر و برای بستن راه عذر رساتر و محکمتر باشد .

احمد بن حنبل از علمای اهل سنت در کتاب مسند، از ابن عباس آورده که گفت: وقتی آیه « قُلْ لا أسئَلُکُمْ عَلَیْهِ أجراً إلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی » نازل شد گفتند: ای رسول خدا نزدیکان تو کیانند که مودّتشان بر ما واجب گردیده؟ فرمود: علی و فاطمه و دو فرزند ایشان .در تفسیر ثعلبی مثل همین را روایت کرده .و در “صحیح بخاری” از کتب معتبر اهل سنت آمده که قربی؛ آل محمد می باشند .مثل همین را در “صحیح مسلم و الجمع بین الصحاح السّتّة” از کتب معتبر تسنن آورده اند .و از حموینی به سند خود از ابن عباس آمده که گفت: وقتی آیه « قُلْ لا أسئَلُکُمْ عَلَیْهِ أجراً إلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی » نازل گشت گفتند: ای رسول خدا ایشان کیستند که خداوند مودّتشان را به ما امر می کند؟ فرمود: علی و فاطمه و فرزند ایشان .و مثل همین از ابونُعَیم (عالم سنی) روایت شده .

از این مقدّمه به دست آمد که قربی ذریه پیغمبر (صلی الله علیه وآله وسلم) می باشند و در روایات ما نیز همین مضمون آمده که مراد از قربی امامان (علیهم السلام) می باشند .اما می توان از این روایات دو نتیجه گرفت :

یکی اینکه ذکر امامان از باب ذکر مصداق کامل است چنانکه در بسیاری از تفاسیر نظیر این معنی هست. دوم اینکه منظور از مودّتِ واجب نسبت به امامان (علیهم السلام) معرفت و ولایت آنان می باشد یعنی فقط ایشان را اولیای حق بدانند چنانکه از حدیثی که از حضرت رضا (علیه السلام) در مقدمه چهارم بیان شد این معنی به دست می آید.

به هر صورت تردیدی نیست که نزدیکترین ذی القربی به پیامبر در زمان ما حضرت صاحب الزمان (علیه السلام) است پس مودّت آن جناب بر همگان واجب است و باید که مودّت آن جناب شدیدتر و بیشتر از دیگر نزدیکان پیغمبر (صلی الله علیه وآله وسلم) باشد.

مقدمه ششم : در بیان معنی و اقسام مودّت

منظور از مودّت همان محبّت قلبی با همه آثار ظاهری است که دارد. لذا در تفسیر قمی مودّت به همان آثاری که لازمه محبّت هستند تفسیر شده است و بیان شده که اجر نبوّت آن است که اهل البیت (علیهم السلام) را اذیت مکنید و با ایشان قطع رابطه ننمایید و حق ایشان را بناحق مگیرید. با آنان پیوند و ارتباط داشته باشید و پیمان الهی را در حق آنها مشکنید.

البته واضح است که یکی از آثار مودّت قلبی، محبت به زبان است و محبت زبانی اقسامی دارد از جمله دعا کردن برای محبوب که خوبیها را برایش بخواهند و این از مهمترین آثار و نتایج محبّت ظاهری است همانطور که در رفتار پدر نسبت به فرزندان می بینیم که محبّت قلبی او را وا می دارد که برای فرزندانش دعای خیر کنند .

نتیجه ای که از این مقدمات به دست می آید اینکه مودّت خاندان رسول اجر رسالت است و مهمترین خاندان و نزدیکترین ایشان در این زمان مولای ما حضرت حجّة بن الحسن (عجل اللَّه تعالی فرجه) می باشد و چون ادای اجر رسالت بر همه امّت واجب است پس بر همه واجب است که نسبت به حضرت حجّت (عجل اللَّه فرجه) مودّت داشته باشند و به هر مقدار که می توانند برای ایشان دعا نمایند زیرا دعا کردن از اقسام مودّت است و به وسیله آن اندکی از اجر رسالت ادا می گردد.

بر گرفته از کتاب مکیال المکارم/ جلد اول