خدمت از دو جهت از نصرت و یاری کردن أخصّ است:

1. خدمت به طور مستقیم انجام می گردد، ولی یاری کردن به طور غیر مستقیم و به واسطه شخص دیگر نیز حاصل می شود.
2. خدمت کردن مشتمل بر تواضع و فروتنی و اظهار کوچکی و مذلّت برای مخدوم می‌باشد، بر خلاف نصرت و یاری. لذا هر خدمتی یاری کردن نیز هست ولی هر یاری کردنی خدمت نیست.
3. خدمت کردن به مولایمان صاحب الزمان با انجام دادن کاری که آن حضرت به آن امر فرموده یا کاری که تجلیل و توقیر یا نصرت و یاری و یا احسان به حضرت باشد حاصل می‌گردد؛ هر چند که به طور خاص به آن عمل امر نکرده باشد. گاهی این عناوین در بعضی از کارهای نیک جمع می شود مانند:

• دعا کردن برای تعجیل فَرَج آن حضرت،
• برپا کردن مجالسی که برای یادآوری ایشان تشکیل می‌گردد،
• تألیف کتاب‌هایی که مربوط به آن بزرگوار است و نشر و مذاکره آنها،
• درود و سلام فرستادن بر آن حضرت و احسان کردن به دوستان و شیعیان ایشان هرگاه به قصد خدمت کردن به آن حضرت انجام شود؛ که روایات دلالت دارد بر اینکه احسان به شیعیان و دوستان امامان علیهم السلام احسان به ایشان است و صِله آنان همچون صِله ایشان می باشد و سبک شمردن آنها سبک شمردن امامان علیهم السلام است و عقل نیز به این مطلب حکم می‌کند.

 از روایاتی که بر این مطلب دلالت دارد:

حَدَّثَنِي أَبُو الْعَبَّاسِ مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ الْقُرَشِيُّ الْكُوفِيُّ عَنْ خَالِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ الرَّازِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الْأَوَّلَ يَقُولُ‏ مَنْ لَمْ يُقَدِّرْهُ أَنْ يَزُورَنَا فَلْيَزُرْ صَالِحِي مَوَالِينَا- يُكْتَبْ لَهُ ثَوَابُ زِيَارَتِنَا وَ مَنْ لَمْ يَقْدِرْ عَلَى صِلَتِنَا فَلْيَصِلْ عَلَى صَالِحِي مَوَالِينَا يُكْتَبْ لَهُ ثَوَابُ صِلَتِنَا. کامل الزیارات، 319، باب 105، ح1)

 حضرت ابوالحسن موسی بن جعفر  فرمودند: « کسی که نمی‌تواند ما را زیارت نماید، پیروان صالح ما را دیدار کند، که ثواب زیارت ما برایش نوشته می شود و هر کس نمی‌تواند ما را صِله کند، پس نیکان پیرو ما را صِله نماید، برای او ثواب صِلِه ما نوشته می شود »

همچنین در حدیثی دیگر از ابوهارون آمده است که حضرت ابوعبداللَّه امام صادق در حضور من به چند تن از حضّار فرمود: شما را چه می شود که ما را سبک می شمارید! گوید: در این هنگام شخصی از اهل خراسان از جای برخاست و عرضه داشت: ما به خدا پناه می بریم از اینکه شما را سبک بشماریم، یا چیزی از اوامر و دستوراتتان را سبک گیریم. آن حضرت فرمود: تو یکی از کسانی هستی که مرا سبک شمرده است. عرض کرد: پناه به خدا می برم از اینکه تو را سبک شمرده باشم! فرمود: خدا بیامرز! آیا نشنیدی که فلانی - در حالی که ما نزدیکی جُحفه بودیم - به تو می‌گفت: به مقدار یک میل راه  چهار کیلومتر ) مرا سوار کن که به خدا سوگند من خسته و مانده شده‌ام. به خدا تو سرت را هم برای او بلند نکردی و او را سبک شمردی و هر کس مؤمنی را سبک شمارد ما را سبک شمرده و حرمت خدای عزوجل را ضایع نموده است. روضة الکافي، ج8، ص102، ح73)

منبع: مکیال المکارم، جلد 2؛ سید محمد تقی موسوی اصفهانی

کلمات کلیدی: معنای خدمتگزاری به امام_ نصرت امام_ صله به امام_ خدمت به امام