پاسخ به چند سوال شرعی توسط امام زمان (عجل الله فرجه)
سوال :
به مردي از وکلاي امور وقف، که تمام اموالش را حلال می داند و هیچ ورع و پرهیزي از اخذ مال خود ندارد، گاهی به روستایی که در آن است وارد شدم، یا داخل منزلش شدم و غذایش آماده بود و مرا بدان دعوت می کند و اگر از غذایش نخورم به خاطر آن با من دشمنی کرده و گوید: فلانی خوردن غذاي ما را حلال نمی شمارد، با این حال آیا من می توانم غذای او را بخورم و بعد مقداري صدقه بدهم؟ و مقدار آن صدقه چقدر است؟ و اگر این وکیل هدیه ای به دیگری بدهد و من حاضر شوم و مرا دعوت کند تا قسمتی از آن را بردارم، و من نیک می دانم که آن وکیل هیچ پرهیز و ورعی از اخذ اموالی که در دستش می باشد ندارد، چه کنم اگر قسمتی از آن را برداشتم؟
جواب:
اگر براي این مرد درآمدي جز آنچه از امور وقف در دست او می باشد دارد، پس از خوراکش بخور و برّ و احسانش را بپذیر، در غیر این صورت؛ نه (جایز نیست)
سوال:
آیا قبل از تکبیره الاحرام ، گفتن: « علی ملّه إبراهیم و دین محمّد صلّی اللَّه علیه و آله » جایز است؟ چون برخی از مردم می گویند اگر قبل از تکبیره الاحرام بگوید: « علی دین محمّد » بدعت گذاشته است ، زیرا ما در کتاب های نماز در این مورد هیچ حدیثی جز یک حدیث در کتاب نماز قاسم بن محمّد از جدّش از حسن بن راشد را نیافتیم که می گوید:
«حضرت صادق علیه السّلام به حسن فرموده: چگونه در نماز توجّه می کنی؟
گفت: می گویم: « لبّیک و سعدیک »
فرمود: از این مورد تو را نپرسیدم، چگونه می گویی: « وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِیفاً مسلماً »
حسن گفت: همان را می گویم.
فرمود: وقتی این جملات را گفتی در ادامه بگو: «علی ملّه إبراهیم، و دین محمّدٍ و منهاج علیّ بن أبی طالبٍ، و الائتمام بآل محمّدٍ، حنیفاً مسلماً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِین.»
جواب :
توجّه در نماز از امور واجب نیست، و سنّت مؤکّده در آن این گونه است: «وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ، حَنِیفاً مسلماً علی ملّه إبراهیم و دین محمّدٍ و هدي أمیر المؤمنین، وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ، إِنَّ صَلاتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیايَ وَ مَماتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، لا شَرِیکَ لَهُ وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا من المسلمین، اللّهمّ اجعلنی من المسلمین، أعوذ باللَّه السّمیع العلیم من الشّیطان الرّحیم، بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم» سپس سوره حمد را آغاز کن.
سوال:
وقتی از قنوت نماز فارغ می شویم جایز است که دست خود بر صورت و سینه خود بکشیم، چون در حدیث وارد شده که: خداوند عزّ و جلّ گرامی تر از آن است که دستان بنده اش را خالی بازگرداند بلکه پر از رحمت خود نماید.
جواب:
کشیدن دست بر سر و صورت در نماز واجب جایز نیست، ولی در نوافل روز و شب نه در فرائض و واجبات، و عمل کردن به آن افضل است.
سوال:
سجده شکر پس از نماز فریضه چگونه است، زیرا برخی از أصحاب معتقدند که آن بدعت است، پس آیا جایز است که آدمی پس از نماز واجب آن را انجام دهد؟ و اگر جایز است آن را در نماز مغرب پس از چهار رکعت نافله انجام دهد یا پیش از آنها؟
جواب:
سجده شکر از واجب ترین و لازمترین آداب و سنن است، و کسی که اعتقاد به بدعت بودن آن دارد قصد دارد در دین خدا مرتکب اختراع و بدعتی شود.
و چون سجده نوعی دعا و تسبیح است سجده شکر بهتر است پس از نماز واجب باشد، و اگر بعد از نوافل هم قرار گیرد باز هم جایز است.
سوال :
در اطراف ما مردان و زنان کهنسالی زندگی می کنند که بیش از سی سال است که ماه رجب را روزه می دارند و آن را به ماه شعبان و رمضان وصل می کنند و یکی از أصحاب ضمن نقل حدیثی گفته است که روزه ایشان معصیت است؟
پاسخ :
پانزده روز از ماه رجب را روزه بدارد سپس آن را قطع کند، جز اینکه آن سه روز (بیست و پنجم و بیست و ششم و بیست و هفتم) را براي روزه هاي قضاي خود قرار دهد بنا بر حدیثی که فرموده: «بدرستی بهترین ماه براي قضاي روزه هاي واجب ماه رجب است.»
سوال:
مردي در مسیر سفر در محمل خود نشسته و برف سنگینی به اندازه قد و قامت یک مرد نشسته، و نگران است اگر از محمل پایین بیاید در آن فرو رود، و او در همین حال می ماند و به جهت کثرت و شدّت ریزش برف حتّی قادر نیست پا بر آن نهد، در یک چنین وضعی آیا جایز است نماز واجب را در محمل بخواند؟ ضمناً خود ما زمان بسیاري است که این کار را می کنیم آیا باید آنها را اعاده کنیم؟
پاسخ:
هنگام ضرورت و سختی مانعی ندارد.
سوال:
مردي زمانی به صفوف جماعت می رسد که امام در رکوع است او نیز به رکوع می رود و آن را براي خود یک رکعت محسوب می دارد، ولی یکی از أصحاب معتقد است تا وقتی که تکبیر رکوع امام را نشنیده نمی تواند آن را یک رکعت محسوب بدارد.
پاسخ:
اگر هنگام ملحق شدن به امام به قدر یک تسبیح رکوع او را دریابد آن را یک رکعت محسوب دارد هر چند تکبیر رکوع را نشنیده باشد.
سوال:
مردي نماز ظهر را می خواند و داخل در نماز عصر می شود، و زمانی که دو رکعت از عصر را خواند یقین می کند نماز ظهر را دو رکعت خوانده چه کند؟
پاسخ:
اگر ما بین دو نماز از او حدثی سر زده که موجب ابطال نماز شده هر دو نماز را اعاده کند، و گر نه دو رکعت آخر را از باقیمانده نماز ظهر قرار دهد، و بعد از آن نماز عصر را بخواند.
سوال:
آیا توالد و تناسل در میان أهل بهشت صورت می گیرید یا خیر؟
پاسخ:
بدرستی که در بهشت نه حملی براي زنان است و نه زایمان و تولّدي نه حیض و نه نفاس و مشقّت طفولیّت، و همچنان که خداوند سبحان فرموده: «و در آن بهشت است هر چه دلها خواهش و آرزو کند و چشم ها از دیدن آن لذّت برد». پس چون فرد مؤمنی آرزوي فرزندي کند، خداوند آن را بدون حمل و زایمان و ولادت بر همان شکلی که می خواهد برایش خلق کند، همچنان که حضرت آدم را آفرید.
سوال:
آیا شهادت افرادي که مبتلا به بیماري پیسی و جزام و علیلی هستند پذیرفته می شود؛ زیرا براي ما روایتی نقل شده که افراد معلول بر افراد سالم مقدّم نمی شوند.
پاسخ:
در معلولیت هاي غیر مادرزادي مقبول است و در معلولیتهاي مادرزادي پذیرفته نمی شود.
و پرسید: آیا جایز است که مرد؛ دختر همسرش را به زوجیت خود درآورد؟
پاسخ:
اگر در خانه آن مرد پرورش یافته است جایز نیست، و اگر این گونه نبود و مادرش نیز در نکاح او نیست در این مورد روایت شده که جایز است.
سوال:
آیا جایز است با نوه زنی ازدواج کند و بعد از آن با مادر بزرگش ازدواج کند، یا جایز نیست؟
پاسخ:
از این مورد نهی شده و ممنوع است.
سوال:
مردي از دیگري هزار درهم طلبکاري می کند و بر آن شاهدي عادل نیز اقامه می نماید، و در یک حواله دیگر نیز ادّعاي طلب پانصد درهم می نماید، و در تمامی این موارد شواهدي عادل دارد، و در حواله اي ادّعاي سیصد درهم و دویست درهم می نماید و براي تمام آنها شاهد دارد، و فرد بدهکار می گوید تمام حواله هاي خرده داخل در همان هزار درهم است و فرد طلبکار منکر این مطلب است، آیا در این صورت باید همان هزار درهم یک مرتبه را بپردازد یا بر همان مقدار که شاهد دارد باید پرداخت کند؟ و در این حواله ها استثنائی نیست و تنها هر کدام حواله ای بر همان وجه است.
پاسخ:
از فرد بدهکار یک مرتبه همان هزار درهمی که بی شبهه است گرفته می شود، و فرد طلبکار براي الباقی طلب خود باید سوگند بخورد و گر نه حقّی ندارد.
