آیا خدا به عبادت ما نیاز دارد؟

شبهه:

اگر خدا بی نیاز است پس چرا انسان ها را برای عبادت خودش آفریده: ما خلقت الجن والانس الا لیعبدون؟

پاسخ:

در پاسخ به اين سوال بايد بگوئيم قطعا خدا بي نياز است و همان طور كه در قرآن فرموده «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلّا لِيَعْبُدُونِ» «من جنّ و انس را نيافريدم جز براى اينكه‌ مرا پرستش‌ كنند.» (سوره ذاريات،‌آيه ۵۶) در آيات بسيار ديگري هم فرموده است كه به عبادت خلق نيازي ندارد و كفر ورزيدن و عبادت نكردن به خداوند ضرري نمي زند:

«إِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ اللهَ غَنِيٌّ عَنْكُمْ» «اگر ناسپاسى كنيد، خداوند از شما بى‌نياز است.» (سوره زمر،‌آيه ۷)

«وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمينَ» «و هركس كفر ورزد خداوند از همه‌ی جهانيان، بى‌نياز است.» (سوره آل عمران،‌آيه ۹۷)

«وَ مَنْ شَکَرَ فَإِنَّما یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌ کَرِیمٌ» «و هرکس شکرکند، به نفع خود شکر مى‌کند؛ و هرکس کفران نماید [به خودش زیان ‌رسانده] چراکه پروردگار من، بى‌نیاز و بخشنده‌ است» (سوره نمل، آيه ۴۰)

«وَ إِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلهِ‌ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ كانَ اللهُ‌ غَنِيًّا حَميداً» «و اگر كافر شويد، [به خدا زيانى نمى‌رسد]؛ زيرا آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است براى خداست؛ و خداوند، بى‌نياز و ستوده است.» (سوره نساء،‌آيه ۱۳۱)

با اين توضيحات اين سوال مطرح است كه چرا خداوند كه نيازي به عبادت مخلوقش ندارد، آنها را آفريده است؟

در جواب این سوال باید بگوییم که اولا چون انسان موجودي نيازمند است تمام دنيا را هم از همين دريچه مي نگرد و درباره آن قضاوت مي كند. گمان او بر اين است كه اگر خداوند نيز فعلي را انجام مي دهد مانند او براي رفع نياز يا حل مشكلي برای خود بوده است. و برايش قابل درك نيست كه كسي در اين دنيا باشد و به چيزي نياز نداشته باشد و در عين حال كاري را انجام دهد.

ثانیا قبل از خلقت انسان ملائكه به بهترين شكل ممكن خدا را عبادت مي كردند. و دليلي براي آفرينش انسان براي اين منظور نبود. از طرفي ، هم در قرآن و هم مشاهدات عيني به ما اين مطلب را مي رساند كه اكثر مردم از عبادت خدا سر باز مي زنند پس اگر بگوئيم خداوند انسان را براي عبادت خود آفريده و به آن نياز هم داشته ،‌ نه هدف خدا محقق شده است و نه نياز او برطرف شده.

«قَليلاً ما تَشْكُرُونَ» «ولى اندكى سپاس مى ‏گزاريد» (سوره ملك،‌آيه ۲۳)

«قَليلاً ما تُؤْمِنُونَ» « امّا كمتر ايمان مى‌آوريد!» (سوره حاقه،‌آيه ۴۱)

«قَليلاً ما تَذَكَّرُونَ» «امّا كمتر متذكّر مى‌شويد.» (سوره حاقه،‌آيه ۴۲)

«أَكْثَرُهُمْ لا يُؤْمِنُونَ» «بيشتر آنان ايمان نمى‌آورند.» (سوره بقره، آيه ۱۰۰)

«وَ لَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یُؤْمِنُونَ» «هرچند بیشتر مردم ایمان ‌نمى‌آورند.» (سوره رعد، آيه ۱)

«وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَشْكُرُونَ» «‌ولى بیشتر مردم، شکر [او را] به جا نمى‌آورند.» (سوره بقره،‌آيه ۲۴۳)

و به طور كلي از هر زاويه ای كه به مسئله عبادت انسان نگاه كنيم هيچ دليل معقول و قابل دفاعي براي اثبات اين مطلب نمي يابيم که خدا ما را برای عبادت خودش آفریده باشد و به آن نیازی داشته باشد. پس بهتر آن است كه  به جاي ابراز نظر هاي خام و نسنجيده وظيفه خود را به عنوان يك بنده واقعي انجام داده و در هيچ بحثي از جمله بحث ويژگي هاي الهي خود را با خدا مقايسه نكنيم و او را مانند خود نیازمند ندانیم.