در کتاب مکیال در این درباره ی گفته شده “اگر چه محبّت داشتن به کسی یک عمل قلبی و باطنی است ، ولی آثار و ظواهر عملی بسیاری دارد. بعضی از آثار آن در زبان و بعضی در اعضا و جوارح انسان آشکار می شود.
اظهار محبت زبانی
از دلایل خوب بودن اظهار محبّت با زبان این است که چون داشتن باور قلبی اولین مرتبه ایمان است و در دل انسان قرار دارد، اظهار محبت با زبان دومین پایه ایمان محسوب می شود.
اعراب (بادیه نشینان) گفتند: ایمان آورده ایم، بگو ایمان نیاورده اید ولی بگویید اسلام آورده ایم که هنوز ایمان در دلهایتان وارد نشده است (سوره حجرات آیه ۱۴)
بر اساس این آیات، ایمان جز محبّت خدا و رسول و ولیّ او نیست و لازم است آنچه در دل به آن معتقدیم را به زبان بیاوریم تا آثاری از ایمان خود را ببینیم.
الف) اولین نشانه از نشانه های محبت زبانی این است که همیشه و همه جا به یاد محبوب خود باشیم. همانطور که خدای متعال به حضرت موسی (علیه السلام) می فرماید: «یاد من در هر حال و وضعی خوب است». در واقع حال کسانی که می خواهند همیشه متوجه خدا باشند این طور است که در هر حالی که هستند یاد خدا را فراموش نمی کنند.
خداوند در قرآن مجید می فرماید: “همانا در خلقت آسمانها و زمین و آمد و رفت پیاپی شب و روز، نشانه‌هایی برای خردمندان است، آنان که خدای را هنگام ایستادن و نشستن و خفتنشان یاد می‌کنند (سوره آل عمران، آیه ۱۹۰).” این عمل، نشانه ی شوق آنان نسبت به محبوبشان می‌باشد.
ب) از نشانه‌های دیگر محبّت زبانی، یادآوری خوبیها و زیبایی های محبوب به هر شکل زیبا و خوشایندی است. به همین خاطر روایات متعددی در فضیلت شعر گفتن در مدح ائمه اطهار (علیهم السلام) وارد شده مانند اینکه امام رضا (علیه السلام) فرمودند: هیچ مؤمنی در مدح ما شعری نمی گوید مگر اینکه خداوند متعال برای او در بهشت شهری بنا می کند که هفت برابر دنیاست. و آن شهری است که فرشتگان مقرّب الهی و پیغمبران به دیدار او می آیند. (وسائل الشیعه۱۰\۴۶۷) .
نشانه‌ی دیگر محبّت زبانی این است که برای محبوب خود دعا کرده و تمام خوبیها را برای او بخواهیم.
چون همانطور که شعر گفتن در مدح ائمه اطهار (علیهم السلام) نوعی اظهار محبّت و علامت ایمان است، دعا کردن برای فرجِ مولی صاحب الزمان (صلوات اللَّه علیه) نیز نشانه ی حقیقت ایمان است، دلیل آن هم روایاتی است که درباره فضیلت اظهار محبّت با زبان به امیرمؤمنان علی (علیه السلام) وارد شده ، چون منظور از این کار ابراز محبّت قلبی است و بدون تردید دعا کردن برای تعجیل فرج نمونه ی واقعی ابراز محبت می‌باشد.
از دلایل دیگر فضیلت اظهار محبّت با زبان، روایاتی است که در آداب معاشرت با برادران دینی وارد شده. امام صادق (علیه السلام) به هشام بن سالم فرمودند: اگر کسی را دوست داشتی او را از این امر مطّلع ساز که دوستی بین شما را محکم تر می گرداند (کافی،۲\۶۴۴).
در حدیث دیگری امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: اگر کسی از برادرانت را دوست داشتی او را از این امر با خبر کن که حضرت ابراهیم (علیه السلام) گفت: پروردگارا به من نشان بده که چگونه مردگان را زنده می‌کنی. [خداوند] فرمود: مگر ایمان نیاورده ای؟
گفت: چرا ولی برای اینکه دلم اطمینان یابد [این درخواست را می‌کنم] (کافی،۲\۶۴۴).
مجلسی در شرح این حدیث می گوید: منظور این است که [ابراهیم به خدا می گوید می خواهم] مطمئن شوم که تو مرا به عنوان دوست و خلیل خود انتخاب می کنی (مرآه المعقول،۱۲\۵۳۹)
باید توجه کرد که منظور از آگاه ساختن و مطلع نمودن برادر دینی از محبّت، هر کاری است که نشانه ی محبت باشد نه فقط ابراز محبت با زبان. زیرا که ابراهیم (علیه السلام) اجابت دعای خویش را علامت خلیل گرفتنش از سوی خداوند قرار داد، بنابراین اگر در دعا برای تعجیل فرج امام زمان همت داشته باشیم باعث می شود که آن حضرت نیز دعا کننده را بیشتر دوست داشته باشند به علاوه اینکه این کار باعث جلب نظر سایر اهل بیت علیهم السلام نیز می شود چون دعا کردن برای امام عصر (عجل اللَّه فرجه) ابراز دوستی نسبت به تمام این خاندان است لذا مایه جلب عنایت و محبّت آنان می‌گردد.
