آیا علم بشر می تواند به اندازه علم خدا شود؟

شبهه:

خداوند (لقمان – ۳۴) می‌فرماید که از درون رحم مادران و مذکر یا مؤنث بودن فرزند یا زمان بارش باران خبر دارد. امروزه این علوم توسط دانشمندان و متخصصین نیز قابل پیش‌بینی است؟

پاسخ:

قبل از شروع به پاسخ،‌ نگاهي به آيه مورد نظر مي اندازيم:

«إِنَّ اللهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْأَرْحامِ وَ ما تَدْري نَفْسٌ ما ذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْري نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللهَ عَليمٌ خَبيرٌ »

«به راستى دانش [زمان و چگونگى‏] روز قيامت به نزد خداوند است. و باران را فرو مى‏فرستد و آنچه را در رحمهاست مى‏داند. و هيچ كس نمى‏داند فردا چه به دست مى‏آورد. و هيچ كسى نمى‏داند كه در كدام سرزمين مى‏ميرد، بى گمان خداوند دانا [و] آگاه است.»

همان طور كه مشاهده مي كنيد در این آیه خدا نفرموده من زمان نزول باران را می دانم بلکه فرموده خدا باران را فرو می فرستد ، همچنین نفرموده خدا تنها به جنسیت فرزند علم دارد بلکه فرموده آنچه در رحمهاست می داند و این دو خیلی با هم فرق می کند همچنین در این آیه ، علم خداوند به موضوعات دیگری هم ذکر شده که سوال کننده اشاره ای به آن نکرده است.

حضرت علي عليه السلام در توضيح اين آيه مي فرمايند:

«خداوند آنچه در ارحام است می‌داند نر یا ماده زشت یا زیبا ؛ سخاوتمند یا بخیل ؛ شقی یا سعید؛ و اينكه چه کسی در آتش جهنم است و چه کسی در بهشت رفیق پیامبران است؛ این است علم غیب که احدی جز خدا خبر ندارد» (نهج البلاغه، ص۱۸۶/ بحار الأنوار، ج۲۶، ص۱۰۳)

همچنين امام باقر عليه السلام در مورد نزول باران مي فرمايد: «إِنَّهُ مَا مِنْ سَنَةٍ أَقَلَّ مَطَراً مِنْ سَنَةٍ، وَ لكِنَّ اللَّهَ يَضَعُهُ حَيْثُ يَشَاء» (هيچ سالى كم باران‏تر از سال ديگر نيست، ولى خدا باران را بجائى كه مي خواهد مي فرستد) (الكافي (ط – دارالحديث)، ج‏۳، ص: ۶۷۴)

اميرالمومنين عليه السلام نيز مي فرمايند: «وَ يَعْلَمُ مَسْقَطَ الْقَطْرَةِ وَ مَقَرَّهَا» «از او پوشيده نيست، كجا افتادن و كجا قرار گرفتن هر قطره باران» (نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص: ۲۶۱ خطبه ۱۸۲)

با توجه به متن آيه و توضيحاتي كه در تفسير آن از روايات گفته شد مشخص مي شود كه تنها علم به مونث و مذكر بودن و زمان تولد نيست كه خدا از آن خبر دارد؛ ‌بلكه خداوند به تمام آنچه كه در روايت فوق ذكر شد احاطه كامل دارد. همچنين در مورد باران اين طور مي توان گفت كه علم خداوند تنها محدود به زمان نزول باران نيست؛ بلكه علم به تمام جزئيات آن شامل محل نزول باران،‌ تعداد قطرات باران و كم و زياد بودن آن در هر سرزمين از جمله اموري هستند كه تنها خدا آن را مي داند.

بنابراین علوم بشري به هر اندازه كه پيشرفت كند و در مورد اين دو به علوم جديدي دست پيدا كند باز هم تنها خداوند است كه جزئياتي را که ذکر شد مي داند جزئیاتی که علوم بشري هيچگاه به آن دست نخواهد يافت و آن علوم منحصرا به خدا خواهد بود.