وظایف شیعیان ۳۱

فضیلت دوستی با خدا و رسول خدا صلی الله وعلیه وآله وسلم و ائمه اطهار علیهم السلام و فضایل ایشان و برائت از ولایت غیر ایشان

امام صادق علیه السلام فرمودند: هر که دوست دارد خدا را در حالی ملاقات کند که مومن حقیقیِ حقیقی است، باید خدا و رسول صلی الله وعلیه وآله وسلم  و آنان که ایمان آورده ‏اند [ائمه اطهار علیهم السلام ] را دوست بدارد و به درگاه خداوند از دشمنان آن‏ها بیزاری بجوید و در برابر هر آن‏چه از فضیلت و برتری آنان به او رسیده تسلیم گردد، زیرا هیچ فرشته مقربی و هیچ پیامبر مرسلی و هیچ کسی پایین تر از آن‏ها به کُنه فضل آنان نرسد. آیا نشنیده ‏اید آن‏چه را خداوند در فضیلت پیروان با ایمانِ امامانِ راهنما یاد کرده‏ است؟

خداوند فرموده: « (این شخص) همنشين كسانى خواهد بود كه خدا، نعمت خود را بر آنان تمام كرده؛ از پيامبران و صدّيقان و شهدا و صالحان؛ و آنها رفيقهاى خوبى هستند۱» و این است یکی از وجوه فضیلت پیروان امامان علیهم السلام تا چه رسد به خود آن‏ها و فضیلتی که دارند.

دوستی اهل بیت علیهم السلام

در روایتی از حضرت امام صادق علیه السلام منقول است که آن حضرت علیه السلام فرمودند: به درستی که دوستی ما اهل بیت، گناهان را از بندگان خدا فرو خواهد ریخت، همان طور که برگ از درخت فرو می‏ ریزد.۲ آن‏چه مسلم است دوستی با خدا و رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم و ائمه اطهار علیهم السلام سبب هدایت و رستگاری انسان‏ها خواهد بود و دشمنی با آن‏ها هلاکت، بدبختی و بیچارگی را در بر خواهد داشت .

به روایتی در این زمینه توجه فرمایید: شخصی گوید بر حضرت امام صادق علیه السلام وارد شدم و عرض کردم: قربانتان گردم در همسایگی من مردی است که من شب برای نماز بیدار نمی‏ شوم مگر از صدای او، گاهی مشغول خواندن قرآن است و آیات را مکرّر می‏ خواند و گریه و ناله می‏ کند و گاهی دعا می‏ خواند و یا خداوند عزّوجلّ را تسبیح می‏ گوید، فرمودند: جز این‏که از دشمنان است! من احوال او را در پنهان و آشکار، از این و آن جستجو کردم،  همه گفتند مردی است که از محرمات الهی اجتناب می‏ کند، امام علیه السلام فرمودند: ای مرد! آیا به آن چه تو معتقدی، اعتقاد دارد؟ [یعنی ولایت اهل بیت علیهم السلام را قبول دارد؟] گفتم : خدا بهتر می‏ داند، این حکایت انجام شد و سال بعد به حج رفتم و از احوال آن مرد پرسیدم، آگاهی یافتم که معرفت به ولایت اهل بیت علیهم السلام ندارد و به امامت آن‏ها معتقد نیست، پس بر امام علیه السلام وارد شدم و شروع به گفتن حالات آن مرد کردم که در عبادت چنین و چنان است، امام علیه السلام باز سخن سال قبل را تکرار فرمودند و پرسیدند: آیا به آن‏چه تو معتقدی باور دارد؟ عرض کردم: نه، فرمودند: کدامین سرزمین حرمتش افزون‏تر است؟ گفتم: خدا و پیامبر و زاده او داناترند، فرمودند: میان رکن و مقام باغی است از باغ های بهشت و میان قبر رسول خدا صلی الله وعلیه وآله وسلم و منبر ایشان، گلشنی است از گلشن‏های بهشت و به خدا سوگند اگر بنده ‏ای را خدا عمر بسیار دهد و او ما بین رکن و مقام و قبر و منبر هزار سال خدا را عبادت کند، سپس او را مظلوم و بی‏ گناه در بسترش مانند گوسفند زاغ چشم سر ببرند و خداوند عزّوجلّ را با آن حال ملاقات کند و دارای اعتقاد به ولایت ما نباشد بر خداوند عزّوجلّ روا باشد که او را به رو در آتش دوزخ افکند.۳

بیزاری از دشمنان اهل بیت علیهم السلام

شخصی به حضرت امام صادق علیه السلام عرض کرد: فلان شخص شما را دوست دارد فقط این که در برائت جستن از دشمنان شما ضعیف است. حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند: « هیهات! دروغ می‏ گوید کسی که ادعای محبت ما را دارد و از دشمن ما برائت نمی جوید.۴ همچنین امام رضا علیه السلام می‏ فرمایند: کامل شدن دین به ولایت ما و برائت از دشمن ماست.۵

آثار حب و بغض نسبت به اهل بیت علیهم السلام

پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله وعلیه وآله وسلم ، آثار حب و بغض نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام را چنین بیان می‏ فرمایند:

هرکس با محبت آل محمد علیهم السلام بمیرد، شهید از دنیا رفته است.

آگاه باشید هرکس با محبت آل محمد علیهم السلام از دنیا برود، بخشوده شده ‏است.

آگاه باشید هرکس با محبت آل محمد علیهم السلام از دنیا برود با توبه از دنیا رفته ‏است.

آگاه باشید هرکس با محبت آل محمد علیهم السلام از دنیا برود، مومن و با ایمان کامل از دنیا رفته ‏است.

آگاه باشید هرکس با محبت آل محمد علیهم السلام از دنیا برود، فرشته مرگ او را بشارت به بهشت می ‏دهد و سپس منکر و نکیر به او بشارت دهند.

آگاه باشید هرکس با محبت آل محمد علیهم السلام از دنیا برود، او را با احترام به سوی بهشت می برند آن‏چنان که عروس به خانه داماد رود.

آگاه باشید هرکس با محبت آل محمد علیهم السلام از دنیا برود، در قبر او دو در به سوی بهشت گشوده می‏ شود.

آگاه باشید هرکس با محبت آل محمد علیهم السلام از دنیا برود خداوند قبر او را زیارتگاه فرشتگان رحمت قرار می‏ دهد.

آگاه باشید هرکس با محبت آل محمد علیهم السلام از دنیا برود بر سنت و جماعت [اسلام]  از دنیا رفته است.

اگاه باشید هرکس با عداوت آل محمد علیهم السلام از دنیا برود، روز قیامت در حالی وارد عرصه محشر می شود که در پیشانی او نوشته شده: مأیوس از رحمت خدا.

آگاه باشید هرکس با بغض آل محمد علیهم السلام از دنیا برود کافر از دنیا رفته است.

آگاه باشید هر کس با عداوت آل محمد علیهم السلام از دنیا برود بوی بهشت را استشمام نخواهد کرد.۶

فضایل امامان معصوم علیهم السلام

درباره فضایل اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام حدیث طولانی از امام رضا علیه السلام نقل شده که در اینجا به اختصار، بخشی از این حدیث شریف را متذکر می‏ شویم:

…. امامت، خلافت از طرف خدا و رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم و مقام امیرالمومنین علیه السلام و میراث حسن و حسین علیهما السلام است. به راستی امامت زمام دین و نظام مسلمین و صلاح دنیا و عزت مومنین است. همانا امامت بنیاد پاک اسلام و شاخه با برکت آن است. به وسیله امامت، نماز و روزه و زکات و حج و جهاد درست می‏ شوند، غنیمت و صدقات بسیار می‏ گردند، حدود و احکام اجرا می‏ شوند، مرزها و نواحی کشور مصون می‏ شوند . امام حرام و حلال خدا را بیان می‏ کند و حدود خدا را بر پا می‏ دارد و از دین خدا دفاع می‏ کند و با حکمت و پند نیک و دلیل رسا به راه خدا دعوت می ‏نماید.

امام مانند خورشیدی است که در عالم طلوع کند و نورش عالم را فرا گرفته و بر افق قرار گیرد به نحوی که دست‏ها و دیدگان به آن نرسد.

امام ماه تابان، چراغ فروزان، نور درخشان و ستاره‏ی راهنما در شدت تاریکی ‏ها و رهگذر شهرها و بیابان‏ها و گرداب دریاهاست.۷

امام آب گوارایی است برای تشنگی و رهبر به سوی حقّ و نجات بخش از هلاکت است،

امام چون آتشی است بر تپّه برای سرمازدگان۸ و دلیلی است در تاریکی‏ ها، هر که از او جدا شود هلاک است.

امام ابری است بارنده، بارانی است شتابنده، خورشیدی است فروزان و آسمانی است سایه بخش و زمینی است گسترده و چشمه ‏ای است جوشنده و غدیر (برکه) و باغی است.

امام همدمی مهربان و پدری دلسوز و برادری تنی و مادری سرشار از محبت به فرزند خردسال و پناه بندگان خدا در موقع ترس و پیشامدهای بد است. امام امین خدای عزّوجلّ در میان خلقش و حجّت او بر بندگانش و خلیفه او در بلادش و دعوت کننده به سوی خدای عزّوجلّ و دفاع کننده از حقوق خدای جلّ جلاله است.

امام کسی است که از گناهان پاک و از عیب‏ها برکنار است. به دانش مخصوص و به حلم و بردباری موسوم است. نظام دین و عزّت مسلمین و خشم منافقین و هلاک کافرین است.

امام یگانه‏ ی زمان خود است. کسی به هم طرازی او نرسد و دانشمندی با او برابر نباشد. مانند و نظیر ندارد. به تمام فضیلت‏ها مخصوص است بی آن‏که خود او در طلبش رفته و به دست آورده ‏باشد، بلکه امتیازی از سوی احسان‏گر بخشنده ‏است.

کیست که به حقّ شناسایی امام برسد یا تواند او را انتخاب کند؟ هیهات! هیهات! خرد‏ها در باره ‏اش گمراهند و خاطر‏ ها در گمراهی‏، عقل‏ها سرگردان و چشم‏ها بی دید، بزرگان در این‏جا کوچکند و حکیمان متحیّر و بردباران کوته ‏نظر و خطیبان درمانده و خردمندان گیج و نادان و شُعرا لال و گنگ و ادبا درمانده و سخندانان بی‏زبان، شرح یک مقامش نتوانند و وصف یکی از فضایلش ندانند. همگی به عجز و ناتوانی معترفند، چگونه توان کُنهَش را وصف کرد و اسرارش را فهمید؟ یا چه ‏طور کسی به جای او ایستد و حاجت مربوط به او را برآورد؟ ممکن نیست، چه‏ طور؟ و از کجا؟

او در مقام خود اختری است که برافروزد و از دسترس دست یازان و وصف واصفان فراتر است، انتخاب بشر کجا به این پایه رسد؟ عقل کجا و مقام امام کجا؟ کجا چنین شخصیتی یافت شود؟ گمان برند که امام در غیر خاندان رسول خدا حضرت محمد صلی الله و علیه و آله و سلم یافت شود؟ به خدا خودشان تکذیب خود کنند و بیهوده آرزو برند، به گردنه بلند لغزاننده‏ ای گام نهند که آن‏ها را به نشیب پرتاب کند، خواهند که به عقل نارسای خود امامی سازند  و به رأی گمراه کننده خود پیشوایی پردازند، جز دوری از حقّ بهره نبرند « خدا آن‏ها را بکشد تا کی دروغ گویند؟»۹ به پرتگاه درآمدند و دروغ بافتند و سخت به گمراهی افتادند و به سرگردانی گرفتار شدند، دانسته و فهمیده امام خود را ترک کردند و پرچم باطل افراشتند.

«شیطان اعمال زشتشان را در نظرشان نیکو جلوه داد و آن‏ها را از راه منحرفشان کرد، با آن‏که اهل بصیرت بودند.»۱۰

از انتخاب خدا و رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم و اهل بیت اسلام صلوات الله علیهم اجمعین روی گردان شده و به انتخاب باطل خویش گراییدند با این‏که خداوند در قرآن به آن‏ها می فرماید:« و پروردگارت هر چه خواهد بیافریند و انتخاب کند، اختیار به دست آن‏ها نیست، خدا از آن‏چه با او شریک می ‏کنند منزه و والاست»۱۱ و باز خدای عزّوجلّ فرموده‏ است:« برای هیچ مرد و زن با ایمان، اختیاری در برابر حکم خدا و رسولش در امری از امورش نیست ». ۱۲

… و خداوند عزّوجلّ فرموده‏ است: « آیا در قرآن تدبّر نمی‏ کنند یا بر دل‏هایشان قفل‏ هایی (جهل و نفاق ) زده‏ اند؟»۱۳

حال چگونه می‏ توانند امام اختیار کنند با آن‏که امام باید شخصی باشد که:

۱- دانا باشد و نادانی نداشته ‏باشد.

۲- سرپرستی باشد که از مسئولیت‏ها شانه خالی نکند.

۳- معدن قدس و طهارت و نور و زهد و علم و عبادت باشد.

۴- به دعوت از طرف رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم مخصوص باشد و از جانب او معین شود.

۵- در نسب او تیرگی و گفت‏ و ‏گو نباشد.

۶- شکافنده حقایق علم و دارای مقام کامل بردباری و حلم باشد.

۷- دانای به تدبیر و سیاست باشد.

۸- ناصح بندگان خدا و حافظ دین خدا باشد.

به راستی پیامبران و امامان علیهم السلام را خدا توفیق دهد، و از مخزن علم و حکمت خود به آن‏ها چیزی عطا کند که به دیگران ندهد و دانش آن‏ها برتر از دانش همه ‏ی اهل زمان ‏های آن‏ها است …. به راستی چون خداوند عزّوجلّ بنده ‏ای را برای اصلاح کار بندگان خود انتخاب کند، به او شرح صدر عطا کند و در دلش چشمه‏ های حکمت و فرزانگی بجوشاند و علم را از راه الهام به او آموزد که در پاسخ هیچ سوال و پرسشی در نماند و از حق و حقیقت سرگردان نشود، زیرا از طرف خداوند معصوم است و مشمول کمک و تأیید اوست. از خطا و لغزش و برخورد ناصواب در امان است، خدا او را به این صفات اختصاص داده تا حجت [بالغه] بر هر کدام از خلقش باشد و شاهدش بر آفریدگان باشد و « این فضل الهی است که  به هر که خواهد عطا کند و خدا صاحب فضل بزرگی است »،۱۴آیا بشر قادر است که چنین امامی انتخاب کند؟ یا منتخب آن‏ها دارای چنین صفاتی بوده که آن را پیش انداخته ‏اند؟ به حقّ خانه خدا که تعدّی کردند و قرآن را پشت سر انداختند، مثل این‏که مطلب را نمی‏ دانند، هدایت و شفا در کتاب خداست که پشت به آن کردند و پیرو هوای خود شدند و خدا آن‏ها را نکوهیده و دشمن داشت و بدبخت ساخت و خدای جلَّ و تعالی فرمودند:« کیست گمراه‏ تر از آن‏که پیرو هوس خویش است، بدون راهنما و رهبری از جانب خدا، به راستی خدا مردم ستمکار را هدایت نمی‏ کند.»۱۵

و فرمودند:« [این ستیزه] در نزد خدا و نزد کسانی که  ایمان آورده ‏اند[مایه] عداوت بزرگی است، این‏گونه خدا بر دل هر متکبر زورگویی مُهر می‏ نهد».۱۶و درود و سلام خداوند بر محمد صلی الله و علیه و آله وسلم و خاندان او باد.۱۷

اهمیّت یاری کردن اهل بیت علیهم السلام       

یکی از نتایج و دستاوردهای دوست داشتن یک فرد، یاری کردن او در سختی‏ها است. به عنوان حسن ختام این قسمت، روایت زیر که بیانگر اهمیت یاری رساندن به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و خصوصاً در عصر حاضر، حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف می‏ باشد را متذکر می‏ شویم:

عمروبن قیس مشرقی می ‏گوید من و پسر عمویم در قصر بنی مقاتل برحضرت امام حسین علیه السلام ( در سفری که از مکّه به کوفه تشریف می بردند) وارد شدیم و بر ایشان سلام کردیم، پسر عمویم گفت : یا اباعبدالله! این که در موی رخ شما می‏ بینم آیا اثر خضاب است یا خودِ رنگ موی شما‏ست؟ فرمودند : خضاب است و پیری زود به سر وقت ما اولاد بنی هاشم آمده، آن‏گاه رو به ما کرده، فرمودند: آیا برای یاری من آمده‏ اید؟

عرض کردم: من پیر شده ‏ام و بدهی زیاد دارم و عیال بسیار دارم . مال و اماناتی از مردم دست من است، نمی‏دانم چه خواهد شد و خوش ندارم مال مردم دست من تلف شود [و معذرت خواستم] و پسر عمویم نیز پاسخی مانند من اظهار کرد [و عذر خواست]

حضرت علیه السلام به ما فرمودند: پس از این‏جا کوچ کنید تا بانگ مظلومیّت ما را نشنوید و سیاهی جمعیت ما را نبینید زیرا هر کس فریاد دادخواهی ما را بشنود یا سیاهی اُردوی ما را ببیند و ما را اجابت نکند و به داد ما نرسد و یاریمان نکند بر خداوند عزّوجلّ حقّ است که او را به رو در آتش دوزخ سرنگون سازد.۱۸

مولای جان! یا صاحب الزمان!

نکند ما نیز صدای مظلومیت و فریاد یاری طلبی شما را بشنویم و به بهانه‏ های واهی و بی ‏اساس، اعم از سرگرمی‏ ها و دل مشغولی‏ های دنیوی، به آن پاسخی ندهیم که اگر چنین کنیم، ما نیز مشمول این روایت شریف خواهیم شد. بیایید در این‏جا با خود عهد ببندیم که امام زمان علیه السلام را بر کلیه امور و فعالیت‏های روزمرّه خود، ترجیح دهیم و بیش از پیش به آستان مقدس آن امام مظلوم و غریب و طرید و شرید، خدمتگزاری نماییم . از پیشگاه مقدس آن امام هُمام، توفیق بر این امر را خواستار شویم.

پی نوشت:

۱- نساء / ۶۹٫

۲- شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه و شرح از علی اکبر غفاری، صفحات ۴۱۶ تا ۴۱۷، قسمت ثواب دوستی اهل بیت علیهم السلام حدیث۱

۳- شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه و شرح از علی اکبر غفاری، صفحات۴۶۹تا۴۷۱، قسمت کیفر دشمن امیرالمومنین علیه السلام و منکر او و آن‏که درباره او شک داشته‏ باشد، حدیث ۱۶٫

۴- درسنامه خطبه غدیر، حبیب عباسی و اکبر روستایی، صفحه ۹۶، به نقل از بحارالانوار، جلد ۲۷، صفحه ۵۸، حدیث ۱۸٫

۵- همان، حدیث ۱۹٫

۶- سید بن طاووس، اَلطَّرائِفُ فُی مَعرِفَهِ مَذَاهِب الطَّوائِف، جلد ۱، صفحات ۱۵۹، تا ۱۶۰، بخش «فِیما أَمرالنَبی صلی ‏الله‏ علیه‏ و آله ‏و سلم مِن مَحَبه اهل بیته علیهم‏ السلام »، حدیث ۲۴۸، به نقل از تفسیر کشاف، زمخشری، جلد۳، صفحه ۴۶۷و بحارالانوار، علامه مجلسی، جلد ۲۳، صفحه ۲۳۳٫

۶- منظور زمان جهل، فتنه و سرگردانی مردم است، به نقل از اصول کافی، ترجمه مصطفوی، جلد ۱، صفحه ۲۸۶٫

۷- منظور راهنمای گمشدگان است، به نقل از همان.

۸- توبه /۳۰٫

۹- عنکبوت / ۳۸ .

۱۰- قصص / ۶۸ .

۱۱- احزاب / ۳۶ . ۱۲- محمد صلی ‏الله‏ علیه‏ و آله ‏و سلم / ۲۴ .

۱۲- حدیث /۲۱ .

۱۳ قصص / ۵۰ .

۱۴- غافر / ۳۵ .

۱۵- شیخ کلینی، اصول کافی، ترجمه محمد باقر کمره ‏ای، جلد ۲، باب نادر جامع در فضل امامت و صفات آن، صفحات۱۱۷ تا ۱۳۱، با اندکی ویرایش.

۱۶- شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه و شرح از علی اکبر غفاری، صفحات ۵۹۱ تا ۵۹۲، بخش کیفر آن‏که استغاثه اهل بیت علیهم ‏السلام را بشنود و جمعیتشان را ببیند و یاریشان نکند، حدیث ۱٫