وظایف شیعیان ۲۴

پرهیز از آزار مظلوم

و مبادا بر علیه مسلمانان ستمدیده ‏ای کمک و یاری کنید تا سبب شود که آن ستمدیده به درگاه خداوند، به شما نفرین کند و دعایش درباره شما به اجابت رسد، که همانا پدر ما رسول خدا صلی الله و‏علیه و آله و سلم می‏‏‏فرمودند: به راستی دعای مسلمان ستمدیده به اجابت خواهد رسید و [شما به جای این کار] باید به یکدیگر کمک کنید، زیرا پدر ما رسول خدا صلی الله و‏ علیه و آله ‏و سلم می ‏فرمودند: همانا کمک کردن به مسلمان، بهتر و پاداشش از روزه و اعتکاف یک ماه در مسجد بالاتر است . این قسمت در فرازهای شانزدهم، بیست و یکم و هم‏چنین بیست و ششم، این نامه به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. 

وظایف شیعیان ۲۵

پرهیز از سخت گیری نسبت به مسلمان مقروض

و مبادا به یکی از برادران مسلمان خود سخت گیری کنید و نسبت به چیزی که از او بستانکارید بر او سخت بگیرید و او نیز در فشار و سختی باشد، زیرا پدر ما رسول خدا صلی الله و‏علیه و آله ‏وسلم می ‏فرمودند: مسلمان نمی‏ تواند به مسلمان دیگری سخت بگیرد و هر که مهلت دهد بر بدهکاری که در فشار است، خداوند در روزی که سایه ‏ای جز سایه [رحمت] او نیست، او را در زیر سایه [رحمت] خود قرار دهد.۱

روایاتی چند در باب مهلت دادن به بدهکاران

سَدِیر صیرفی از قول حضرت امام محمد باقر علیه السلام نقل می‏ کند که آن حضرت علیه السلام فرمودند: در روز قیامت خداوند جماعتی را برانگیزد و در سایه عرش خود جای دهد، چهره های ایشان از نور و پوشش آن‏ها نیز از نور باشد، بر تخت‏هایی از نور نشسته باشند. خلایق به آن‏ها نظر کنند و گویند اینان پیغمبران باشند که در چنین مقامی منزل گزیده ‏اند؟ منادی حقّ از عرش پروردگار ندا دهد که: ای مردم! اینان از انبیا نیستند، مردم گویند: پس از شهدایند؟ منادی از عرش پروردگار ندا دهد که از شهدا هم نیستند، لیکن اینان طلبکارانی هستند که بدهکاران مومن خود را که توانایی ادای بدهی خود را‏ نداشته ‏اند، مهلت داده ‏اند.۲

هم‏چنین عبدالرحمن بن ابی عبدالله از حضرت امام صادق علیه السلام روایت می‏ کند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم در یک روز گرم، دستشان را به هم پیچیدند و فرمودند: چه کسی دوست دارد از فوران جهنم در پناه سایه قرار گیرد ؟ و سه مرتبه این جمله را تکرار فرمودند و هر بار مردم پاسخ می‏ دادند: ما، ای رسول خدا! آن‏گاه فرمودند: [برای] هر کس [است که ] به بدهکاری مهلت دهد یا تنگدستی را رها کند…۳

پی نوشت

۱- یعنی رحمت خود را شامل حال او گرداند.

۲- شیخ صدوق ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه و شرح از علی اکبرغفاری، قسمت ثواب مهلت دادن به بدهکاری که تهیدست باشد. صفحه ۳۲۳، حدیث ۱٫

۳- منابع فقه شیعه، (ترجمه جامع احادیث شیعه)، آیت الله عظمی سید حسن بروجردی، مترجمان احمد اسماعیل تبار، سید احمد رضا حسینی و محمد حسین مهوری، جلد ۲۳، صفحه ۷۲۹،