و نیز حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند: ای گروهی [شیعیان] که خداوند نگهبان کارشان هست، بر شما باد به آثار رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و سنت او و آثار امامان راهنما از خاندان رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پس از او و بر [پیروی از] سنت ایشان، زیرا هر کس به آنها گروید راه یافت و هر که آن را واگذارد و از آن کناره گرفت گمراه شد، زیرا آنان کسانی که خداوند به فرمان‌برداری و ولایت آنها دستور فرموده و پدر ما رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: مداومت بر عمل در پیروی از آثار و سنن اگر چه اندک باشد، برای عاقبت کار، بهتر مورد پسند خدا و سودمندتر است نزد او و از اجتهاد کردن در بدعت‌ها ۱و پیروی کردن از هواهای نفسانی آگاه باشید که به طور مسلّم، پیروی کردن از هواهای نفسانی و متابعت کردن از بدعت‌ها، بدون راهنمایی خداوند، گمراهی است و هر گمراهی بدعت است، و هر بدعتی در دوزخ است.
پیرویازسنتپیامبراسلامصلی الله علیه و آله و سلم وائمهاطهار علیهم السلام
در عصر حاضر که ادیان ساختگی و مکاتب ضالّه در حال تبلیغ و ترویج عقاید منحرف خود هستند، جهت قرار گرفتن در صراط مستقیم الهی، پیروی و متابعت کردن از سنّت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه اطهار علیهم السلام که در قالب احادیث و روایات متعدد از آن بزرگواران علیهم السلام نقل شده و به ما رسیده لازم و ضروری می‌باشد.
روایاتیدربارهیپیرویازسنتپیامبراسلام صلی الله علیه و آله و سلموائمهاطهار علیهم السلام
حضرت امام صادق علیه السلام در این خصوص می‌فرمایند:
چیزی نیست مگر آنکه درباره‌ی آن قرآن یا سنت وجود دارد.
همچنین از آن امام عزیز، منقول است که می‌فرمایند: من زاده‌ی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم هستم، من قرآن را می‌دانم، در همین قرآن است بیان آغاز آفرینش و هر آنچه تا روز قیامت خواهد بود، در آن است خبر آسمان و خبر زمین و خبر بهشت و خبر دوزخ و خبر آن چه بوده و [خبر] آن چه خواهد بود، به اینها چنان می نگرم که به کف دست خود می نگرم، برای آنکه خدا می‌فرماید: در آن است بیان روشن هر چیزی۳ .
در حدیث دیگری حضرت امام صادق علیه السلام از جدّ بزرگوارشان حضرت امیرالمومنین علی ابیطالب علیه السلام چنین نقل می‌فرمایند: ای مردم! همانا که خدای تبارک و تعالی، رسول محترم را برای شما فرستاد و قرآن را بر ایشان به راستی نازل فرمود و شما در هنگام فترت۴ رسولان و خواب عمیق و طولانی همه‌ی ملّت ها و پیشرفت نادانی و رخ دادن فتنه‌ها و آشوب‌ها و شکست پیمان‌های محکم و چشم بستن از حقّ و حقیقت و زورآوری جور و ستم و مشتبه شدن امور دینی بر مردم و شعله‌ور شدن آتش جنگ، هم زمان با پژمردگی و زردی گلستان های باغ های دنیا و خشکیدن شاخه‌ی درختان آن و خزان شدن و ریختن برگ‌ها و ناامیدی از میوه آن و فروکشیدن آب‌ها و چشمه سارها، نسبت به کتاب [قرآن] و خدایی که آن را نازل فرمود و نسبت به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و آنکه ایشان را فرستاد، در نادانی بودید.
پرچم‌های هدایت سرنگون گردیده بود و به جای آن پرچم های هلاکت برافراشته بود، دنیا چهره‌ی عبوسی به مردم نشان می‌داد و روی دَرهم و نزار،۵ پشت به گریز نهاده و روی خوشی نشان نمی‌داد، ثمره و میوه اش همه آشوب بود و خوراکش مردار گندیده و شعارش بیم و هراس و دثارش۶ همه تیغ برّان، بندبندِ شما مردم، از هم دریده و بریده بود، دیده های مردم جهان همه نابینا و روزگار همه سیاه، از خویشان، پیوند مهر بریده و خونشان را [به رایگان] ریخته و دختران نوزاد و معصوم خود را زیرخاک می نمودند، و زندگی خوش و آسایش و آرامش دنیا از میان آنان رخت بربسته بود، نه از درگاه حقّ امید ثواب و لطفی داشتند و نه از قهر او بیم کیفری، زنده ی آنان کوری بود پلید و مرده‌شان در لابلای آتش می‌غلتید، پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نسخه‌ی [پاک] صحف نخست را برای آنها آورد که آنچه از حقّ و راستی در دست داشتند تصدیق و تایید کرد و حلال و حرام را به خوبی از هم جدا نمود، این نسخه همان قرآن است، از او باز پرسید، او هرگز به زبان شما سخن نگوید، من [به ترجمانی] از او شما را خبر می‌دهم که علم هر چه گذشته و علم هر چه تا روز قیامت بیاید، در آن است. قرآن، میان شما داور است و در هر چه اختلاف دارید بیان قاطع دارد، پس اگر از من بپرسید از آن [قرآن] به شما می‌آموزم. ۷
به امید روزی که فرزند برومند شان حضرت صاحب العصر و الزمان عجل‌الله تعالی فرجه الشریف ظهور نمایند، وآن چه از قرآن، تفسیر و مفاهیم آن بر ما مستور مانده را آشکار فرمایند.
بدعت
بدعت در مذهب، به معنی وارد کردن سخنی است که گوینده و عمل کننده‌ی آن به روش و سیره‌ی صاحب شریعت، کتاب و سنت و همچنین بر اصول محکم و استوار نمونه‌های با خیر و صلاح در دین نباشد. پس هر چیزی که در کتاب خدا و سنت و روش پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و پیروان راستین آن بزرگوار، اصل و سابقه‌ای نداشته باشد، بدعت است .۸
بدعتازدیدگاهروایات
حضرت امام باقر و امام صادق علیهما السلام در موضوع بدعت چنین می‌فرمایند: هر بدعتی گمراهی است و هر گمراهی، راهش به دوزخ می رود.۹ همچنین یونس بن عبدالرحمان گوید به حضرت امام موسی بن جعفر علیهما السلام عرض کردم: به چه روش خدا را یگانه بدانم؟ فرمودند: ای یونس، بدعت گزار نباش، هر که به رای خود متوجه باشد هلاک است و هر که اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم خود را ترک کند، گمراه است و هر که کتاب خدا و قول پیغمبرش را ترک کند کافر است. ۱۰رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم وظیفه‌ی عالمان را در هنگام بروز بدعت در جامعه چنین بیان می‌فرمایند: چون بدعت‌ها در امّت من آشکار شوند، باید عالِم، علم خود را آشکار کند و هر که [این کار را] انجام ندهد، لعنت خدا بر او باد.۱۱
پی نوشت
[۱] آنچه مسلّم است عبادتی که بر موازین بدعت باشد، فایده و ثوابی نخواهد داشت و مورد رضایت الهی نیست، به نقل از سیّد علاءالدین محمّد گلستان اصفهانی، منهج الیقین، صفحه‌ی ۳۵۰ با اندکی تغییر و تلخیص.
[۲] شیخ کلینی، اصول کافی ترجمه‌ی محمّدباقرکمره ای جلد۱، کتاب افضل العلم، باب رجوع به کتاب و سنت و بیان این که هر حکم حلال و حرام و هرچه مورد نیاز مردم است درباره‌ی آن، قرآن و سنت صادر شده است، صفحه۱۰۴ ، حدیث ۴٫
[۳] همان، صفحه‌ی۱۰۶، حدیث ۸٫
[۴] سستی، ضعف، زمان میان دو پیغمبر یا دو پادشاه، به نقل از فرهنگ فارسی معین.
[۵] ناتوان، ضعیف، رنجور، به نقل از فرهنگ فارسی معین.
[۶] لباسی که روی لباس‌های دیگر بر تن کنند، مانند جبّه و عبا، روپوش، بالا پوش، لباس رو، به نقل از فرهنگ فارسی عمید.
[۷] شیخ کلینی اصول کافی، ترجمه محمّدباقر کمره ای، جلد۱، کتاب فضل العلم، باب رجوع به کتاب و سنّت و بیان این که هر حکم حلال و حرام و هرچه مورد نیاز مردم است درباره‌ی آن، قرآن و سنّت صادر شده است، صفحه ۱۰۵ تا ۱۰۶، حدیث ۷٫
[۸] دکتر غلامرضا خسروی حسینی، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهانی، صفحه ۲۴۶با اندکی تغییر و تلخیص.
[۹] شیخ کلینی، اصول کافی، ترجمه محمّدباقر کمره ای، جلد۱، کتاب فضل العلم، باب بدعت ها و حکم به رأی و قیاس، صفحه‌ی۹۷، حدیث ۸٫
